شنونده خوب

هیچکس همه چیز را نمی داند، پس ما باید اطلاعات و آگاهی را از دیگران کسب کنیم. البته بعضی از افراد چون فکر می کنند که همه چیز را می دانند، دیگر به حرف کسی به دقت توجه نمی کنند. اگر دنیا ثابت بود و هیچ تغییری نمی کرد و ما مطمئن بودیم خودمان همیشه کارهای صحیح را انجام می دهیم، توجه نکردن به احساسات، افکار و دیدگاه‌ دیگران مشکلی برای ما ایجاد نمی کرد. در حالی که دنیا به سرعت در حال تغییر است و ما هر روز با دریایی از اطلاعات و راهکارهای جدید مواجه هستیم که از آنها سررشته نداریم. پس گوش دادن امری حیاتی است و ما مجبوریم دائماً گوشمان به دنبال حرف هایی باشد که به شنیدن آنها نیاز داریم. بخصوص اطلاعاتی که ممکن است خودمان هم ندانیم که به آنها نیاز داریم.

یکی از مهارت‌های برقراری ارتباط و کسب اطلاعات مفید، شنونده بودن است. شاید این مقوله به نظر آسان و بدیهی بیاید، ولی متاسفانه بسیاری از افراد شنونده خوبی نیستند. منظور از شنونده بودن این نیست که فقط گوش‌مان صدای دیگران را بشنود و تظاهر به گوش کردن کنیم. شنونده بودن چیزی فراتر از قدرت شنوایی است. کسانی که می خواهند موفق باشند، باید یاد بگیرند که چگونه شنونده بهتری باشند. افرادی که شنونده خوبی هستند، علاوه بر اینکه می توانند توجه و احترام گوینده را جلب کنند، معمولاً در کارهایشان موفق تر نیز می شوند، چون خوب شنیدن وسیله جذب و کسب اطلاعات مفید و موثر است.

دوره توجه و تمرکز یک انسان به طور متوسط فقط هشت ثانیه است. یعنی یک فرد حداکثر ۸ ثانیه می تواند با دقت و توجه کامل به چیزی توجه کند. پس در میابیم که گوش دادن دقیق و عمیق به حرف دیگران کار بسیار دشواری است. امروزه با حواس‌پرتی‌های الکترونیکی مانند پیام های اینترنتی و صدای اخطارهایی که از موبایل خارج می شود، این بازه زمانی کوتاه تر هم شده. پس ما علاوه بر اینکه عوامل محرک کم توجهی را باید از خود دور کنیم، بلکه باید بیاموزیم چگونه در هر ۸ ثانیه، دوباره خودمان را به سخنان گوینده وصل کنیم. در اینجا پنج راه مناسب برای تبدیل شدن به یک شنونده خوب را بیان می کنیم.

۱- به قصد آموختن، گوش کنید

زمانی که وانمود می‌کنید مشغول گوش دادن هستید، هرگز یک گفتگوی موثر برای شما اتفاق نمی‌افتد. بلکه زمانی گفتگوی موفق اتفاق می افتد که به دقت گوش بدهید. هدف شما برای گوش دادن به دیگران باید از روی کنجکاوی باشد و نه فقط از روی آداب معاشرت. اگر گفتگویی به پایان برسد و شما چیز شگفت‌انگیز و جدیدی از آن نیاموختید، مطمئن باشید عمیقاً و به قصد آموختن به حرف های گوینده گوش نکرده اید.

۲- ششدانگ حواستان را به گوینده بدهید

وقتی به حرف کسی گوش می کنید، به ذهن‌تان اجازه چرخیدن در فضایی غیر از موقعیت کنونی‌ را ندهید و تبدیل به”وجود حاضر و غایب“ نشوید. برای این کار لازم است همه مشکلات شخصی‌تان را در زمان گفتگو فراموش کنید، پیام‌های تلفن همراه‌تان را قطع کنید، به کارهای ناتمامی که دارید فکر نکنید. به فیلمی که شب گذشته تماشا کرده‌اید یا محتوای آخرین کتابی که خوانده‌اید فکر نکنید. اگر احساس می کنید گفتگویی برای شما جالب نیست، بدون خجالت درخواست اتمام گفتگو را بکنید.

۳- افکار خود را ساکت کنید

یکی از دلایلی که گوش دادن کار سختی می شود، این است که شنونده اغلب درگیر افکار خودش و مشغول آماده کردن پاسخ های خودش است. حتی اگر با موضوعی که درباره آن صحبت می‌شود مخالف هستید، جایز نیست که پیش از پایان سخنان گوینده، به فکر پاسخگویی باشید. فراموش نکنید، در یک گفتگوی مثبت، شما به جای تایید باورهایتان، بیشتر به اطلاعاتی نیاز دارید که خطاهایتان را تصحیح کند، پس مرتباً به دنبال سخنانی نباشید که نظرات شما را تایید می کند. برنامه های شخصی ذهن خود را خاموش کنید و به حرف های طرف مقابل، به دقت توجه نمائید.

۴- در حال گوش کردن، سوال بپرسید

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای اینکه شنونده بهتری باشید و مرتباً تمرکز خود را بازیابی کنید این است که سؤال بپرسید. وقتی سوال می‌پرسید، فضای امنی برای طرف مقابل ایجاد می‌کنید و او را تشویق می کنید تا دانش و آگاهیش را به شما انتقال دهد. اگر بخشی از حرف‌های گوینده را متوجه نشدید، برداشت شخصی نکنید، صراحتاً بگویید که متوجه نشدید. بهتر است از گوینده سوال کنید و بخواهید بیشتر توضیح دهد. به این شکل از احتمال برداشت نادرست و پیامدهای بعد از آن در امان خواهید ماند و هم اینکه به گوینده نشان می‌دهید همه هوش و حواس‌تان جمع صحبت‌های او است.

۵- نسبت به سخنان گوینده عکس العمل نشان دهید

درست است که گفتیم شنونده باید شش‌دانگ حواسش را به گوینده بدهد، اما به این معنی نیست که خنثی و بی‌حرکت بمانیم. شنونده خوب می تواند با استفاده از اشاره‌های غیرکلامی مثل تکان دادن سر به نشانه تایید یا رد کلام، لبخند زدن یا بالا انداختن ابروها و تغییر حالت چشم‌ها، به گوینده نشان دهد که حرف‌هایش را با دقت می‌شنود. اشاره‌های غیرکلامی در واقع توجه و هوشیاری شنونده را نشان می‌دهند.