۱۷ ماه قبل، همه گیری ویروس کرونا از کشور چین آغاز شد. در ابتدا چون این ویروس نوظهور بود و اطلاعات زیادی در مورد آن وجود نداشت، کسی فکر نمی کرد تا این حد بر روی زندگی مردم تاثیر بگذارد. در طول تاریخ بارها همه گیری های خطرناکی مانند طاعون، وبا، آبله، مالاریا و آنفلوانزا اتفاق افتاده است. بعضی از این بیماری ها سال ها طول کشیدند و میلیون ها نفر را کشتند. ولی این بار به نظر نمی رسید با توجه به پیشرفت علم پزشکی، یک بیماری تنفسی بتواند بیش از چند ماه دوام بیاورد. ولی محاسبات اولیه اشتباه از کار درآمد. بیماری کرونا هنوزهم فعال است و تاکنون بیش از ۱۶۵ میلیون نفر را مبتلا کرده و ۳ میلیون و پانصد هزار نفر را کشته.

تقریباً همه کارشناسان اپیدمیولوژی در شروع این بیماری معتقد بودند کشور چین در جریان این همه گیری بیشترین آسیب را خواهد دید. چون کانون اولیه انتشار این بیماری بود و با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر، پرجمعیت ترین کشور جهان است. بعلاوه ۱۵۰ میلیون نفر از مردم این کشور در زیر خط فقر زندگی می کنند. درآمد بقیه مردم چین نیز در مقایسه با کشورهای پیشرفته، بسیار پائین تر است.

این پیش بینی هم غلط از کار درآمد و اولین کشوری که توانست بیماری کرونا را مهار کند چین بود. چین هم اکنون با ۴۷۰۰ کشته در مقام ۹۷ جهانی قرار دارد و از مدت ها قبل از تزریق اولین دوز واکسن یعنی بیش از ۹ ماه قبل، آمار جان باختگان کرونا در این کشور به صفر رسید. مردم به سرکارهای خود برگشتند و اکنون در اجتماعات عمومی مانند مسابقات ورزشی، حتی بدون ماسک شرکت می کنند. این در حالی است که اروپا و آمریکا با وجود اینکه میلیون ها دوز واکسن به مردم تزریق کرده اند، همچنان گرفتار امواج سوم و چهارم کرونا هستند و کشورهایی مانند هند و ایران و برزیل هم اکنون شرایط بسیار سختی را تجربه می کنند و در آتش ویروس کرونا گرفتارند. حالا سوالی که باقی می ماند این است که چین چگونه توانست ویروس کرونا را کنترل کند. پاسخ به این سوال چندین وجه دارد که ابعاد هرکدام، در این مقاله بررسی خواهد شد.

تجربه: در ماه نوامبر سال ۲۰۰۲، یک ویروس تاجی شکل از خانواده کرونا به نام سارس، در چین شیوع پیدا کرد. این همه گیری تقریباً ۷ ماه طول کشید. مقامات چینی در ابتدا تصمیم گرفتند اقتصاد را بر سلامتی اولویت دهند و بر روی شیوع همه گیری سرپوش بگذارند. در زمان سارس، حدود پنج ماه طول کشید تا شیوع بیماری به مردم اعلام شود. ولی در زمان کووید-۱۹ دولت چین با تجربه از ضربه جدی که مخفی کاری به اعتبار دولت خواهد زد و باعث وحشت اجتماعی می شود، سه هفته بعد از شناسایی ویروس، شیوع اپیدمی را به مردم اعلام کردند. در زمان سارس چین آموخت که بهداشت گام نخست در مهار بیماری است. به همین دلیل در سال ۲۰۰۳ و پس از فروکش کردن بیماری سارس، برای مقابله با اپیدمی های ویروسی دستورالعمل ها و امکانات جدیدی تهیه کردند که در دوران کرونا به دردشان خورد.

قرنطینه: دولت چین می دانست بزرگترین عامل مهار بیماری های ویروسی قرنطینه است، لذا از همان روز‌های نخست و با تمام قدرت، قرنطینه را اعمال کرد. ظرف سه هفته از شروع بیماری، شهر ۱۱ میلیون نفری ووهان که محل انتشار کرونا بود و سپس استان هوبئی که مرکز آن ووهان است، با ۵۰ میلیون جمعیت به مدت ۷۵ روز قرنطینه کامل شدند. مدارس و مغازه ها بسته شد، سیستم حمل و نقل بکلی تعطیل و مردم به خانه ها رفتند. ساکنان مناطق قرنطینه شده حتی برای خرید غذا مجاز به خارج شدن از خانه نبودند و مایحتاج در خانه به آنها تحویل داده می شد.

سرعت عمل: چند روز پس از شروع قرنطینه، ظرف۱۰ روز یک بیمارستان ۱۰۰۰ تختخوابی با کلیه تجهیزات و به صورت اختصاصی برای بیماران کرونایی در شهر ووهان ساخته شد. یکی دیگر از اقدامات سریع چینی ها بستن مرزها بود. مسافران چینی و خارجی که بعد از کرونا به این کشور سفر ‌کردند، ابتدا به یک مرکز درمانی که در محوطه فرودگاه در نظر گرفته شده بود، راهنمایی می‌شدند و از آنها تست کرونا گرفته می‌شد. با توجه به اینکه نتیجه این تست‌ها چند روز بعد مشخص می‌شد، مسافران با استفاده از آمبولانس و با رعایت تدابیر بهداشتی به هتل یا منزل خود راهنمایی می‌شدند و مجبور بودند ۱۴ روز در قرنطینه کامل بمانند. این روش هنوز هم در حال اجرا است.

قاطعیت: یکی دیگر از عوامل موفقیت چین در کنترل کرونا، جدیت و قاطعیت دولت بود. از همان ابتدا قوانین مبارزه با گسترش کرونا به سرعت تصویب و از مردم خواسته شد پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. دولت در اجرای این پروتکل‌ها با کسی شوخی و یا تعارف نداشت و قوانین برای همه به صورت یکسان اعمال ‌شد و متخلفان به مجازات های نقدی و حتی حبس محکوم شدند. البته مردم هم به دلیل سابقه اطاعت از قوانین در یک کشور کمونیستی و باورهای فرهنگی و مذهبی به خوبی همراهی کردند.

عوامل دیگری هم در موفقیت چین برای کنترل و مهار ویروس کرونا نقش داشتند، از جمله کمک رسانی وسیع دولت به مردم در دوران قرنطینه، تامین آذوقه و مایحتاج، افزایش اعزام پزشکان و پرستاران به نقاط آلوده، رایگان بودن انواع آزمایش‌ها و معالجه بیماران کرونا، تست پر تعداد و وسیع به منظور شناسایی سریع بیمار قبل از انتشار ویروس، سیستم ردیابی کسانی که با بیماران در تماس بودند، استفاده وسیع از سیستم‌های آنلاین و دیجیتال برای خدمات رسانی به بیماران تا از حضور آنها در اجتماع جلوگیری شود، اطلاع رسانی از طریق شبکه‌های اجتماعی و تقسیم اطلاعات بین دولت و رسانه های دیجیتال، از دیگر اقداماتی بود که کشور چین را قادر ساخت، کرونا را کنترل کند.