بعد از آغاز واکسیناسیون جهانی، گمانه زنی هایی درباره زمان پایان دوران کرونا، انجام شد. در بیشتر این گمانه زنی ها پیش بینی می شود، در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱ کم کم آثار واکسیناسیون آشکار خواهد شد و در سه ماهه چهارم، مصونیت گله ای در بیشتر نقاط جهان، اتفاق خواهد افتاد. سپس از آغاز سال ۲۰۲۲ دنیا، کم و بیش به شرایط عادی باز خواهد گشت.
در روزهای اخیر اخبار جدیدی منتشر شد که گمانه زنی ها را تا حدودی زیر سوال برد. یکی از این خبرها، ظهور سه گونه جهش‌یافته از ویروس کرونا است که برای نخستین بار در بریتانیا، آفریقای جنوبی و برزیل دیده شده. این جهش‌ها ممکن است قدرت و سرعت انتشار ویروس را افزایش دهند، تا جایی که واکسن های موجود، دیگر بر آنها اثر نکند. تنها راه حل جلوگیری از موتاسیون های مکرر ویروس، دست پیدا کردن هرچه سریعتر به ایمنی گله ای است.
خبر بعدی، تاخیر در تحویل واکسن بوسیله شرکت های تولید کننده است. شرکت بیون‌تک که مقر آن در شهر ماینتس آلمان است می‌گوید، تمام ظرفیت خود را به کار گرفته، اما خط تولید توان ساخت واکسن بیشتر را ندارد. در نتیجه واکسن با تأخیر تحویل خواهد شد. کشورهای اروپایی درحال حاضر فقط نیمی از محموله سفارش خود را دریافت کرده اند. به همین دلیل بخشی از واکسیناسیون را متوقف نمودند تا به اندازه کافی واکسن برای نوبت دوم افرادی که نوبت اول را دریافت کردند، داشته باشند.
خبر بد بعدی عدم دسترسی کشورهای فقیر به واکسن است. ایمنی گله ای در برابر ویروس کرونا زمانی حاصل می شود که تعداد کافی از جمعیت همه جهان، به طور همزمان واکسینه شوند تا از انتقال و جهش ویروس جلوگیری شود. برای متوقف کردن همه گیری کرونا، حداقل۸۰ درصد از تمام اجتماعات جهانی باید واکسینه شوند، یعنی نه تنها ۸۰ درصد از اهالی نیویورک، بلکه۸۰ درصد از مردم دارالسلام. با توجه به ارتباطات وسیع بین کشورها، عدم واکسیناسیون مناطقی که به دلیل فقر، قدرت خرید واکسن را ندارند، باعث به تاخیر افتادن پایان همه گیری خواهد شد. یعنی کشورها علاوه بر مسئولیت ملی، دارای مسئولیت جهانی نیز هستند. مردم کشورهای توانمند هم اگر بخواهند نسبت به ویروس کرونا ایمن بشوند، باید کمک کنند تا مردم کشورهای نابرخوردار نیز هرچه سریعتر واکسینه شوند.
سازمان ملل متحد به منظور هماهنگ کردن دسترسی تمام کشورها به واکسن، از مدتی قبل نهادی برای مدیریت واکسیناسیون جهانی، بنام کوواکس (covax) را تاسیس کرد. این نهاد وظیفه دارد بر ساخت و توزیع منصفانه دو میلیارد دز واکسن، تا پایان سال ۲۰۲۱ نظارت داشته باشد و با دریافت کمک از کشورهای ثروتمند، به صورت رایگان و عادلانه برای کشورهای فقیر، واکسن تهیه کند. در زمان شروع کار کوواکس، آقای ترامپ با شعار”اول آمریکا“به این پیمان بین الملل نپیوست. او خیال داشت به صورت جزیره ای مردم آمریکا را مصون کند. کاری که با تبادلات وسیع بین المللی، حتی برای جزایر سلیمان نیز غیر ممکن است. یکی از اولین اقدامات رئیس جمهور جدید آمریکا پیوستن به نهاد کوواکس بود.
مشکل بعدی واکسن گریزی و جنبش ضد واکسن است. افرادی زیادی هستند که اعتقادی به تاثیر واکسن‌ها ندارند و نمی‌خواهند خود و اعضای خانواده‌شان در مقابل ویروس واکسینه شوند. این عده به دلایل اعتقادی یا باورهای غیرعلمی و خرافی و تئوری های توطئه، در مقابل واکسیناسیون مقاومت می کنند. طبق آمار سازمان ملل، در حدود۴۰ درصد از مردم جهان واکسن گریز هستند. این آمار در برخی از نقاط اروپا زیر۱۰ درصد است، ولی در آمریکا به ۳۷ درصد می رسد. واکسن گریزها می توانند واکسیناسیون ۸۰ درصدی و ایمن گله ای را زیر سوال ببرند.
کارشناسان معتقدند اگر کسی از دریافت واکسن خودداری کند، نه تنها سلامت خودش بلکه سلامتی دیگر اعضای جامعه را هم به خطر می اندازد. برای حل این مشکل چندین راه وجود دارد که باید به صورت موازی پیگیری شود. راه حل اول کنترل انتشار تئوری های توطئه است. دولت بریتانیا اعلام کرده از این پس انتشار اطلاعات ضد واکسن را بسیار جدی خواهد گرفت و در فضای مجازی اقداماتی مانند برچسب زدن و حذف پست هایی که اطلاعات غلط را رواج می دهند، انجام خواهد داد. سایت ها نیز موظف خواهند شد بسیاری از پست هایی که در ماه های گذشته در این خصوص منتشر شد، حذف نمایند.
راه حل دیگر اطلاع رسانی از آمار واقعی و اعلام تغییرات در مراحل مختلف واکسیناسیون است. بدیهی است که مردم نباید از واکسن توقع معجزه داشته باشند و بخواهند کرونا یک روزه نابود شود. احتمالاَ در چند ماه اول تغییرات کند و نامحسوس است و در ماه های بعدی، کم کم تاثیر واکسن آشکار خواهد شد. این کندی نباید باعث دلسردی و بروز شایعات جدید مبنی بر بی اثر بودن انواع واکسن شود. در واقع از هر اقدامی که باعث دلسردی مردم نسبت به واکسن می شود، باید خودداری کرد.
آخرین راهکار، روشی است که کشور آلمان پیش بینی کرده. این کشور قصد دارد طرحی به اجرا بگذارد که بر مبنای آن پدر و مادرهای که فرزندان خود را واکسینه نمی کنند، حداکثر تا ۲۸۰۰ دلار جریمه شوند. به زودی در بسیاری از کشورها، اگر خانواده‌ها از تزریق واکسن به کودکان ممانعت به عمل آوردند، قانون وارد عمل خواهد شد و با حکم دادگاه، والدین را مجبور به واکسینه کردن کودکان خواهد نمود.
حالا اگر به سوال اول یعنی ”چه زمانی همه گیر کرونا پایان می گیرد؟“ بازگردیم، ظاهراَ این زمان بستگی زیادی به رفتار تک تک افراد روی کره زمین و مدیریت تمام کشورها دارد. یعنی زمانی بین حداقل یک سال و حداکثر هرگز!
یک دیدگاه بنویسید