فرض کنید کسی برای شما مقداری سکه آورده. اگر به سکه ها توجه نکنید و معتقد باشید، آنها بی ارزش هستند و فقط حواستان به سکه های جیب خودتان باشد، ممکن است آن سکه ها را که از طلاست از دست بدهید. گوش کردن فعال، در واقع توجه کردن به آورده دیگران است و می تواند ارزیابی واقع بینانه ای را نسبت به سود و زیان یا حتی خطرات سخنانی می شنوید، فراهم کند.

امروزه، مذاکره نقش مهمی در زندگی اجتماعی افراد بازی می کند. اگر بخواهید در یک مذاکره از جذابیت اجتماعی بیشتری برخوردار باشید، باید به سخنان طرف مقابل به دقت توجه کنید و نسبت به آن عکس العمل مناسب نشان دهید. افرادی که به دقت گوش نمی دهند و فقط حرف های خودشان برایشان اهمیت دارد، برای دیگران خسته کننده و نامطمئن به نظر می آیند. گوش دادن فعال، تمرکز ما را از روی افکار و باورهای شخصی مان دور می کند و به سمت نظرات گوینده هدایت می نماید. شما می توانید از طریق توجه کردن به سخنان گوینده به او ثابت کنید آماده همکاری در تشریح یا حل و فصل موضوع مورد بحث هستید. روش گوش دادن فعال می تواند از فشارهای عصبی که ممکن است در طی مذاکره منجر به عصبانیت، کج فهمی یا لجبازی طرفین شود، بکاهد و سوءتفاهم های احتمالی را از بین ببرد.

موانع گوش دادن فعال بر دو قسمت محیطی و شخصیتی تقسیم می شوند. زنگ تلفن و اخطار پیام گیر، شلوغی محل گفتگو، خستگی و گرسنگی از جمله عوامل محیطی هستند که با کمی دقت و مدیریت، می توان آنها را حل و فصل کرد. انتخاب جای مناسب برای گفتگو، خاموش کردن موبایل و فراهم کردن چای و بیسکویت، می تواند موانع محیطی را کم اثر کند. ولی اصلی ترین دلایل گوش ندادن فعال و موثر، به مواردی باز می گردد که در شخصیت و تربیت افراد لانه کرده است. عدم اعتماد به نفس اصلی ترین مانع شخصیتی برای جلوگیری از گوش دادن فعال است. شما می توانید نشانه های آن را در خودباوری، غرور، خود محوری و کم تحملی تشخیص دهید. اگر در حین گفتگو مرتباً ذهن خوانی می کنید، فرضیه می سازید و گمانه می زنید، حرف ها را به صورت گزینشی گوش می کنید، هوش و جایگاه خود را با طرف مقابل مقایسه می نمائید و نسبت به اهداف گوینده پیش داوری دارید، باید مطمئن باشید که روش گوش دادن فعال را بلد نیستید. البته گوش دادن فعال کار سختی است، ولی ما مجبوریم برای پیشرفت در کارها، روش گوش دادن موثر را یاد بگیریم. حالا که با تعاریف و موانع گوش دادن فعال آشنا شدید، بد نیست با ۵ تکنیک که کیفیت گوش دادن فعال را تقویت می کند آشنا شوید.

۱- حرف گوینده را قطع نکنید

عجول نباشید و هیچ گاه وسط سخنان کسی نپرید. وقتی شخصی صحبت می‌کند، صبور باشید و به سخنان او گوش کنید و بگذارید حرفش تمام شود، سپس با کمی تفکر اظهار نظر کنید. وقتی شخصی در حال صحبت کردن است، جمله او را اصلاح نکنید. حتی اگر حدس می زنید گوینده می خواهد چه چیزی بگوید، باز هم اجازه دهید او سخنانش را تمام کند.

۲- حواس گوینده را پرت نکنید

هنگامی که شخصی با شما در حال صحبت کردن است، تمام حواس خود را به او بدهید. نه تنها خوب گوش کنید، بلکه تمام اعضای بدن خود را در حالتی قرار دهید که انگار آنها هم در حال گوش دادن هستند. توجه خود را به چشمان گوینده متمرکز کنید و مرتباَ به اطراف نگاه نکنید. سعی کنید دست به سینه و اخم کرده روبروی او ننشینید. با اجزاء صورت یا انگشتان خود بازی نکنید. این کارها به گوینده پیام می دهد که از حرف های او خسته شده اید و ترجیح می دهید حرف هایش زودتر تمام شود.

۳- هنگام گوش دادن او را تایید کنید

زمانی که گوینده در حال صحبت کردن است، شما با تکان دادن سر به او پیام دهید که به حرف هایش گوش می‌دهید و مشتاق هستید ادامه صحبت های او را بشنوید. همچنین سعی کنید در بین سخنان او از کلمات کوتاهی مثل: دقیقاً، بله، اوهوم، درسته و… استفاده کنید. این کار باعث می شود گوینده  احساس کند سخنانش شنیده می شود.

۴- سوال کنید

یکی از راه هایی که گوینده مطمئن شود شما به حرف های او توجه می کنید این است که در زمان های مناسب، سوالات کوتاه و هم سو با سخنان گوینده، مطرح کنید. شما می توانید با سوالات به موقع، جهت بحث را تصحیح کنید و گوینده را از دام تکرار کردن حرف هایش رها نمائید.

۵- به پاسخ های خودتان فکر نکنید

مهم ترین خطا در هنگام گوش کردن به حرف دیگران این است که به حرف هایی که می خواهید بزنید، فکر کنید. زمانی که حرف های خودتان را در ذهن مرور می کنید، هرگز حرف های طرف مقابل را به دقت نمی شنوید. قبل از شروع هرگفتگو، درباره موضوع بحث مطالعه کنید تا مسلط باشید. قبلا از پاسخگویی هم می توانید کمی فکر کنید و بعد پاسخ دهید، تا حواستان پرت مرور حرف هایتان نشود.