همه هیجان زده اند، چون شرکت داروسازی “بایون‌تک- فایزر” روز نهم نوامبر (۱۹ آبان) خبر موفقیت خود در تولید واکسن کرونا را منتشر کرد. میزان موثر بودن واکسن فایزر ۹۰ درصد اعلام شد. تا قبل از واکسن کرونا، سریع ترین واکسنی که ساخته شده بود، مربوط به اوریون است که ۵ سال طول کشید. در حالی که به دلیل فشارهای بین المللی، زمان تولید واکسن کرونا و دریافت مجوز آن کمتر از یک سال طول کشید. یک هفته بعد از فایزر، شرکت “مدرنا” نیز خبر تولید واکسن خود را منتشر کرد. این واکسن هم به گروه mRNA تعلق دارد. میزان تاثیرگذاری آن نیز حدود ۹۵ درصد اعلام شده و گفته می شود عوارض جانبی محسوسی ندارد.

قبلاَ تصور می شد واکسن ها بین ۴۰ تا ۵۰ درصد موثر باشند. رسیدن به نتیجه ۹۰ تا ۹۵ درصد، در آزمایش های اولیه، هیجان انگیز است. این دو واکسن هیچ شباهتی به نمونه های گذشته واکسن ها ندارند و مبتنی بر فناوری جدیدی به نام mRNA هستند. RNA کد ژنتیکی ویروس ها است و  mRNA نقش پیام رسان ویروس را بازی می کند. این پیام رسان با وارد شدن به بدن، این تصور را برای سیستم ایمنی ایجاد می کند که بدن تحت حمله ویروس قرار گرفته، در نتیجه با تولید آنتی بادی، ایمنی در بدن ایجاد می شود. به نظر می رسد، این روش بسیار ایمن تر و کارآمدتر از سیستم واکسن های قدیمی باشد که تکه ای ویروس، یا ویروس مرده یا ویروس ضعیف شده، را وارد بدن می کردند. تا به حال عوارض جانبی مهمی، از کسانی که این واکسن رویشان آزمایش شده، مشاهده نگردیده.

ضعف واکسن mRNA در آن است که بسیار ناپایدار است و باید در فریزرهایی با درجه برودت منفی ۷۰ تا منفی ۸۰ درجه نگه داری شود. برای کشورهای فقیر که چنین فریزرهایی را به اندازه کافی در اختیار ندارند، این شرط مشکل آفرین خواهد بود. مشکل دیگر این است که افراد باید دو بار این واکسن را تزریق کنند. ۲۸ روز بعد از نوبت اول، دوز دوم تزریق خواهد شد و تازه ۷ روز بعد از تزریق دوم ایمنی ایجاد خواهد شد. قیمت واکسن فایزر و مدرنا نیز به دلیل تکنولوژی پیچیده آنها گران است و حدود ۲۰ تا ۳۰ یورو پیش بینی می شود.

چند روز بعد در ۲۳ نوامبر (سوم آذر) شرکت داروسازی بریتانیایی – سوئدی “آسترازنکا” نیز از تولید واکسن کرونا خبر داد. این واکسن تحت نظارت دانشگاه آکسفورد ساخته شده و میزان تاثیرگذاری آن بین ۶۲ تا ۹۰ درصد و بسته به دوز تزریق آن است و تا به حال عوارض جانبی محسوسی روی آزمایش‌شوندگان نداشته است. این واکسن برخلاف دو واکسن قبلی، از سیستم قدیمی استفاده کرده و بر پایه ویروس ضعیف شده ساخته شده، این واکسن نسبت به دو واکسن دیگر تاثیرگذاری پایین‌تری دارد، اما نقطه قوت آن آسیب‌پذیری پایین در حمل و نقل و انبار کردن آن است و به مراتب ارزان‌تر است. قیمت واکسن آسترازنکا حداکثر ۳ یورو خواهد بود.

فایزر و بیونتک می گویند در سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ میلیون دوز تولید خواهند کرد و در سال ۲۰۲۱ این رقم تا ۱/۳ میلیارد دوز افزایش خواهد یافت که مسلماَ برای ۷ میلیارد انسان روی زمین کافی نخواهد بود، پس دنیا به واکسن های دیگر هم نیاز دارد. هم اکنون شرکت های اسپوتنیک روسیه، سینوفارم چین، جانسن اند جانسن آمریکا و نواواکس آمریکا و چندین شرکت داروسازی دیگر، اعلام کرده اند که بزودی از واکسن های خود رو نمایی خواهند نمود. ظاهراَ این شرکت ها هنوز مراحلی را تکمیل نکرده اند و نمی توانند به صورت رسمی اعلام آمادگی نمایند.

طبق نظر سازمان بهداشت جهانی، ابتدا باید آسیب پذیرترین افراد هر کشور واکسن را دریافت کنند. کادر درمان در ابتدای صف نوبت قرار دارند، بعد از آنها اولویت با ساکنان و کارکنان خانه سالمندان خواهد بود. سپس نوبت به افراد بالای ۸۰ سال و کسانی که به بیماری های زمینه ای مانند بیماری قند و آسم مبتلا هستند می رسد، بعد از آن به تدریج افراد بین ۵۰ تا ۸۰ ساله و بالاخره بقیه افراد اجتماع باید واکسینه شوند.

آنچه مسلم است، زندگی مردم دنیا به این زودی ها به حالت عادی باز نمی گردد، زیرا تعداد افرادی که باید واکسینه شوند خیلی زیاد است. در ضمن جزییات نتیجه این واکسن ها هنوز شناخته شده نیست. مهم ترین سوال اینجا است که آیا مانند واکسن آنفلوآنزا هر سال باید تمدید شود یا مانند واکسن سل اثر مادام العمر دارد؟ هنوز کسی نمی داند تاثیراین واکسن ها تا چه زمان ادامه خواهد داشت. مسلماَ در مسیر رسیدن به زندگی عادی هستیم، فقط نمی دانیم چقدر طول خواهد کشید و چه عواقبی را به جا خواهد گذاشت.