هوش عاطفی مفهوم نوپایی است که روز به روز در عرصه‌های مربوط به روابط انسانی، چه در محیط کار و چه در خانواده، از آن بیشتر استفاده می‌شود. شما در زندگی حتماَ با افرادی برخورد کرده اید که در تسلط بر احساسات خود و درک احساسات دیگران مهارت دارند. به این خصوصیت، هوش عاطفی یا EQ می گویند. این مفهوم در فارسی به “هوش هیجانی” و “هوش احساسی” نیز ترجمه شده. تحقیقات درباره هوش عاطفی نشان می دهد که داشتن “هوش عاطفی” بالا ضامن موفقیت در روابط اجتماعی، محیط کار و در دیگر روابط انسانی است.

بین میزان هوش عاطفی و موفقیت، رابطه مستقیم وجود دارد. انسان هایی که از هوش عاطفی قوی برخوردارند، همیشه می توانند از آرشیو تجربیات و احساسات خود، به سرعت کمک بگیرند و نسبت به هر رفتار یا اتفاق، یک واکنش و احساس مناسب و مفید بروز دهند. تحقیقات نشان داده برخلاف “بهره هوشی” یا IQ که تا حد زیادی ژنتیکی و مادر زادی است، هوش عاطفی را با تمرین و مطالعه و آموزش، می توان افزایش و بهبود بخشید. اندازه گیری هوش عاطفی کار سختی است، زیرا ماهیتی نامحسوس و پیچیده دارد. اما ۹ نشانه وجود داد که با بررسی آنها می توان افرادی را که از هوش عاطفی بالایی برخوردار هستند، تشخیص داد.

۱- کمال‌گرا نیستند

هیچ انسانی کامل نیست و همه جایز الخطا هستند، از طرفی کمال و خطا امری نسبی است. انسان‌هایی که دارای هوش عاطفی مناسبی هستند، هیچ وقت به دنبال دستیابی به کمال نمی روند، چون می‌دانند چنین چیزی وجود ندارد. کسی که هدفش کمال‌گرایی باشد، همیشه از مواردی که فکر می کند در آنها کامل نیست، رنج می برد و این رنج را به اطرافیان خود انتقال می دهد.

۲- برای بیان احساسات، از واژه‌های دقیق استفاده ‌می کنند

تنها افرادی که هوش عاطفی بالایی دارند، می‌توانند به طور دقیق، احساسات خود را تشخیص دهند و آنها را با دقت بیان کنند. کسی که نتواند تعریف مناسبی برای احساساتش پیدا کند، اغلب باعث سوء‌تفاهم می شود. مثلاَ کسی که یک غذا را ”بد“ توصیف می کند، ممکن است منظورش سرد، شور، بی نمک، پر آب، خشک یا سوخته باشد که هر کدام عکس العمل های متفاوتی را می طلبند.

۳- نسبت به دیگران بی‌تفاوت نیستند

کسانی که دارای هوش عاطفی بالا هستند برای اطرافیانشان، بدون ظاهر صلاحی و ریا کاری احساس همدلی می کنند. درک احساسات دیگران، به معنی اهمیت قائل بودن برای تمام انسان‌ها است و بی‌تفاوتی نسبت به یک نفر می تواند دلیلی بر بی تفاوتی نسبت به کل کائنات باشد.

۴- از تغییر استقبال می‌کنند

کسانی که به لحاظ عاطفی باهوش‌اند، انعطاف‌پذیرند و مدام در حال پذیرش چیزهای جدید هستند. آن‌ها می‌دانند که ترس از تغییر انسان را فلج می‌کند و مانع موفقیت و خوشبختی می‌شود. آن‌ها همواره در جستجوی تغییر هستند و برنامه‌ریزی می‌کنند تا تغییرات را بدست آورند.

۵- دارای توانایی داوری و قضاوت هستند

بخش بزرگی از هوش عاطفی مربوط به شناخت و آگاهی اجتماعی است. کسی که به این توانایی دست پیدا کند، عزت و احترام دیگران برایش، فقط در گرو رفتار و افکار آنها است و هیچ کس فی البداهه برایش عزیزتر و محترم تر از دیگران نیست. اینگونه از افراد، همیشه آماده هستند تا بدون جانب داری و تمایلات قومی قبیله ای و منافع شخصی، مسائل را داوری و قضاوت عادلانه کنند.

۶- خوب گوش می کنند و به جزئیات توجه دارند

شنونده خوبی بودن کار آسانی نیست. وقتی کسی صحبت می کند، افراد معمولاَ به دقت گوش نمی کنند و در همان زمان مشغول تهیه یک پاسخ مناسب در مغز خود هستند. کسانی که از هوش عاطفی بالایی برخوردارند، با دقت گوش می کنند و با حوصله و در جهت موضوع، پاسخ می دهند. آنها می دانند که هر کلیت، از تعداد زیادی جزئیات تشکیل شده. پس برای پرداختن به مطالب کلی به جزئیات توجه می کنند.

۷- کینه‌جو نیستند

احساسات منفی‌ که به دلیل کینه‌جویی در مغز انسان ایجاد می شود، عامل مهمی برای استرس زائی است. کسانی که دارای هوش عاطفی بالا هستند هرگز کینه کسی یا چیزی را در دل نگاه نمی دارند و در صدد انتقام گیری بر نمی آیند. آنها می بخشند و فراموش می کنند، چون می دانند که رها کردن خود از کینه‌جویی باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشند و بتوانند در مواقع اضطراری تصمیم های بهتر و موثرتری بگیرند.

۸- انتقادات را بدون بهانه و اضطراب می پذیرند

افراد با هوش هیجانی بالا، وقتی اشتباهی را مرتکب می شوند و مورد انتقاد قرار می گیرند، کار را به شرایط احساسی نمی کشانند. آنها موضوعی را که به خاطر آن مورد انتقاد قرار گرفته اند، کالبد شکافی می کنند و به سادگی واقعیت را می پذیرند و با تجزیه و تحلیل دقیق اشتباه، سعی می کنند آن را اصلاح کنند. آنها به جای گیر کردن در گذشته، آمادگی لازم برای حرکت به جلو و بهبود عملکرد آینده را دارند و همیشه فروتنی و شجاعت لازم را دارند که بگویند”متاسفم، معذرت می خواهم. “

۹- نقاط قوت و ضعف خود را می شناسند

یکی از ویژگی های بارز افراد با هوش هیجانی بالا، خودآگاهی است. آنها از چیزهای که آنها را عصبانی می کند، خسته می کند، خوشحال می کند و تحت تاثیر قرار می دهد، درک عمیقی دارند. آنها می دانند در چه چیزهایی خوب هستند و در چه چیزهایی ضعیف اند. آنها از نقاط قوت خود آگاهی دارند و از آن به خوبی استفاده می کنند و اجازه نمی دهند نقاط ضعف آنها مانع پیش رفتشان شود.