با شیوع ویروس کووید-۱۹، بسیاری از کشورها به منظور جلوگیری از گسترش این بیماری، مجبور به کنترل اجتماعات مردم از طریق اعمال قرنطینه شدند. ظرف چند هفته نزدیک به ۳ میلیارد نفر از جمعیت دنیا، خانه نشین گردیدند و در اکثر کسب و کارها اختلال ایجاد شد. فعالیت های صنعتی، اجتماعی و حمل و نقل، کاهش چشمگیری پیدا کرد، در نتیجه از آلودگی هوای شهرهای بزرگ به سرعت کاسته شد و ظرف مدت کوتاهی ۱۷ درصد از دی اکسیدکربن موجود در جو زمین، از بین رفت. این کاهش چون به واسطه تغییرات بنیادی در سیستم حمل و نقل یا تولید انرژی نیست، یک تغییر زیربنایی و استراتژیک محسوب نمی شود و با عادی شدن شرایط به سرعت، به حالت قبل باز خواهد گشت. کارشناسان معتقدند با از سر گرفته شدن کسب و کارها، حتی امکان دارد شرایط خطرناک تر از قبل هم بشود.

این روزها با بر طرف شدن ذوق زدگی اولیه، نسبت به حل مشکل آلودگی هوا، به تدریج پی آمد خطرات زیست محیطی اختصاصی ویروس کرونا آشکار می شود. یکی از اثرات مخرب کرونا برای محیط زیست، افزایش انفجاری زباله های پزشکی و بیمارستانی و استفاده از پلاستیک های یک بار مصرف است که مشکل وسیع آلودگی پسماند پزشکی را بوجود آورده، مشکلی که تا سالها گریبان کره زمین را رها نخواهد کرد. اهداف زیست محیطی دولت ها در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه، این روزها به دلیل شیوع کرونا کم رنگ شده است. نفت در دوران کرونا، شدیدترین کاهش قیمت خود را در۳۰ سال اخیر تجربه نمود و در مقطعی از زمان، قیمت آن به زیر ۱۰ دلار در هر بشکه رسید. با ارزان شدن قیمت نفت، انگیزه عمومی برای مصرف سوخت های سبز، تا حد زیادی کاهش پیدا کرد. بعلاوه شیوع کرونا اقدامات سیستماتیک جهانی برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای و کنترل شرایط آب و هوائی را تضعیف نمود.

شیوع ویروس کرونا، تولید انرژی های تجدیدپذیر را با سه چالش عمده روبرو نموده است. اولین چالش، کاهش سرمایه گذاری های دولتی و خصوصی در تولید انرژی پاک است. با توقف بخش بزرگی از تولیدات صنعتی و کاهش حمل ونقل و کاسته شدن از مصرف برق، دیگر چشم اندازی برای رشد تقاضای سوخت در آینده نزدیک وجود ندارد، در نتیجه انگیزه تولید سوخت های سبز کاهش چشمگیری پیدا کرده است. چالش دوم اختلال در تأمین سرمایه برای تکمیل پروژه های نیمه کاره انرژی پاک است. این اتفاق منجر به تأخیر در اتمام این گونه پروژه ها شده است. چالش سوم، عدم بهره مندی پروژه های جدید از مشوق های دولتی و وام های کم بهره است زیرا هزینه دولت ها به شدت بالا رفتنه و دیگر بودجه کافی برای پیگیری اهداف دراز مدت ندارند. در همین مدت سفارش تولید پانل های خورشیدی و قطعات توربین بادی کاهش چشمگیری پیدا کرده. از طرفی لزوم رعایت فاصله اجتماعی، باعث شده تا نصب پانل ها و توربین های آماده نیز به تعویق بیفتد. درمجموع، بیش از ۴۰ درصد از ظرفیت انرژی بادی و خورشیدی که قرار بود تا نیمه سال جاری به بهره برداری برسد، فعلاً متوقف شده است. در سه ماه گذشته تنها ۶۰۰ هزار نفر از افراد شاغل در بخش انرژی های تجدید پذیر آمریکا، به جمع بیکاران پیوسته اند.

این روزها اکثر دولت ها به دلیل کاهش درآمدها و رشد بیکاری و افزایش هزینه ها، تمرکز خود را بر اقدامات اقتصادی کوتاه مدت و غیر استراتژیک قرار داده اند و هرگاه احساس می کنند مقررات زیست محیطی، جلو اشتغال آفرینی و رشد اقتصادی کوتاه مدت را گرفته و یا آن را به تأخیر انداخته، بلافاصله مقررات باز دارنده محیط زیست را نادیده می گیرند. اخیراً دولت ایالات متحده آمریکا، اعلام کرد: “در دوران کرونا، انتظار ندارد صنایع از قوانین نظارتی حفاظت از محیط زیست پیروی کنند و فعلاً مجازات های نقض این قوانین را دنبال نمی کند.” حتی ده شرکت بزرگ تولید انواع سوخت فسیلی که به جرم نقض قوانین زیست محیطی به ۵۶ میلیون دلار جریمه محکوم شده بودند، از پرداخت جرایم گذشته معاف شدند. درکانادا نیز انجمن تولیدکنندگان نفت، درخواستی به دولت فدرال ارسال نمودند و خواستار تعلیق ده ها نوع از مقررات زیست محیطی شدند. هیچ بعید نیست دولت کانادا نیز، با بخشی هائی از این درخواست ها موافقت نماید.

این در حالی است که انجمن های فعال در محیط زیست معتقدند در زمانی که دنیا با یک بحران سلامت عمومی روبرو است و دچار نوعی بیماری تنفسی شده، باید انرژی های تجدید پذیر، هرچه بیشتر جایگزین سوخت های فسیلی شوند. صنایع هم باید سطح بالاتری از استاندارد کیفیت هوا را رعایت کنند. از همه مهم تر دولت ها نباید به خاطر مسائل اقتصادی و مالی، صنایع را به سطح پایین تری از کنترل آلودگی هوا، هدایت نمایند.