همه اجسام به نسبت جرم خود دارای جاذبه هستند،کره زمین به دلیل جرم سنگینش دارای جاذبه زیادی است. البته هرچه از سطح آن دور شویم از این جاذبه کاسته می شود. ماهواره هائی که به فضا فرستاده می شوند، زمانی که به خارج از جو می رسند، همچنان تحت تاثیر جاذبه زمین هستند و اگر کنترل نشوند به داخل جو سقوط می کنند. البته چون خارج از جو نیروی اصحکاک با هوا وجود ندارد، ماهواره ها را می توانند با نیروی اندکی به حرکت در آیند. در فاصله ۳۵/۷۰۰ کیلومتری زمین، جاذبه به صفر می رسد و ماهواره ها می تواند تا زمان های طولانی، بدون نیاز به سوخت و در موقعیتی ثابت، سرویس دهی کنند. نام این مدار ژئوسنکرون یا زمین آهنگ است.
معمولاً برای صرفه جویی در مصرف سوخت و ثابت ماندن ماهواره نسبت به زمین، آن را در مدار ژئوسنکرون قرار می دهند. با قرار دادن سه ماهواره در نقاط خاصی از مدار ژئوسنکرون، تقریباً می توان تمام کره زمین را تحت پوشش امواج مخابراتی قرار داد و امواج را با آنتن های ثابت دریافت کرد. هم اکنون ماهواره های هواشناسی، مخابراتی، تلویزیونی و تلفن موبایل ثریا، بر روی مدار ژئوسنکرون قرار دارند. مشکل ماهواره های ژئوسنکرون این است که از زمین خیلی دور هستند و امواج ارسالی آنها ضعیف است، در نتیجه تجهیزات دریافت اطلاعات، باید از یک آنتن قوی و بزرگ برخوردار باشند. از طرفی اطلاعات برای عبور از تجهیزات زمینی و رفتن تا ماهواره و فرآوری شدن اطلاعات در ماهواره و ارسال مجدد به زمین، دچار تاخیری(Delay) در حدود ۴ ثانیه می شوند. به این دلیل است که ماهواره های ژئوسنکرون، برای سرویسهای دو طرفه لحظهای همچون اینترنت، موبایل، بازیهای آنلاین، ویدیو کنفرانس و دیگر فعالیتهای مبتنی بر زمان آنی، مناسب نیستند.
هرچه به زمین نزدیکتر شویم بر تعداد ماهواره هائی که سطح زمین را تحت پوشش قرار می دهند افزوده می شود، در عوض امواج ارسالی قوی تر می گردد. در سال ۱۹۸۵ شرکت موتورلا که در آن زمان پیش گام در صنعت موبایل بود، تصمیم گرفت با فرستادن ۷۷ ماهواره به مدار۷۸۰ کیلومتری زمین، بخش بزرگی از دنیا را تحت پوشش موبایل قرار دهد. نام این پروژه را ایریدیوم گذاشتند، چون تعداد الکترون هائی که به گرد هسته عنصر ایریدیوم می گردد ۷۷ عدد است. با طولانی شدن راه اندازی این پروژه و گسترش ایستگاه های زمینی موبایل در سرتاسر جهان و راه اندازی کابل های نوری زیردریائی، این پروژه دیگر از نظر ارتباط موبایل، مقرون به صرفه نبود و شکست خورد.
پس از گذشت سه دهه و با رواج روز افزون اینترنت، ایلان ماسک (Elon Musk) صاحب کمپانی تسلا، در قالب شرکتی به نام (SpaceX) بار دیگر تصمیم گرفت با محوریت خدمات اینترنتی پر سرعت برای سراسر جهان، وارد ماجرا شود. این بار برای بر طرف کردن ایراد ماهواره های دور، قرار شد ۴۲۰۰۰ ماهواره کوچک، هریک به وزن ۲۳۰ کیلو، در مدارهای ۳۰۰ الی ۶۰۰ کیلومتر مستقر شوند. پیشرفت های تکنولوژی و نزدیکی این ماهواره ها به زمین، سرعت بارگیری و بارگذاری اطلاعات برای کاربران را به شدت افزایش داده و مدت (Delay) را تا ۰/۴ ثانیه کاهش می دهد. این شبکه جهانی می تواند اطلاعات اینترنتی را تا ۵۰ درصد سریعتر از کابل های فیبر نوری که اکنون مشغول کار هستند، انتقال دهد. در طراحی اولیه، پیش بینی شده اسپیس ایکس بتواند تا ۵۰ درصد از پهنای باند جهانی و۱۰درصد از ترافیک اینترنت های محلی را پشتیبانی کند.
بالاخره در تاریخ ۲۳ مه ۲۰۱۹، موشک فالکون ۹ که حامل ۶۰ ماهواره بود، از فلوریدا پرتاب و اولین محموله را با خود به فضا برد. در حدود یک ساعت بعد ماهواره ها در ارتفاع ۴۴۰ کیلومتری زمین رها شدند و با استفاده از پیشرانه های خود، در محل های از پیش تعیین شده مستقر شدند. تاکنون ۵۴ ماهواره با موفقیت کار خود را آغاز کرده و فقط ۶ ماهواره نتوانسته به درستی در جای خود مستقر شود. از ابتدای ماه نوامبر ۲۰۱۹ قرار است هر دو هفته، ماهواره های پروژه اسیپس ایکس، به فضا فرستاده شود. طبق برنامه قرار است تا اواسط سال ۲۰۲۰ حدود ۱۲/۰۰۰ ماهواره در جای خود مستقر شوند و از آن زمان پروژه به صورت محدود کار خود را آغاز کند. هزینه مرحله اول طرح در حدود ۵۲ میلیارد دلار برآورد شده که این مبلغ تا پایان کار به ۱۲۰ میلیارد دلار خواهد رسید. کارشناسان مالی شرکت، پیش بینی می کنند که درآمد شرکت اسپیس ایکس پس از راه اندازی کامل، بین ۳۰ تا۵۰ میلیارد دلار در سال باشد.
ایلان ماسک ، امیدوار است که با کمک این پروژه مناطق روستایی و دورافتاده زمین را تحت پوشش اینترنت پر سرعت و مقرون به صرفه قرار دهد تا تبعیض آموزش برای دانش آموزان مناطق دور، کاهش پیدا کند. او می گوید تولید انبوه ماهواره ها و ادوات زمینی دریافت امواج، به زودی باعث ارزان شدن قیمت ها خواهد شد. پیش بینی می شود رسیور قابل حمل این پروژه که می تواند بر روی موبایل نصب شود، در نهایت حدود ۲۰۰ دلار قیمت داشته باشد.
یک دیدگاه بنویسید