چند روز پیش در نیمه ماه آذر امسال، ۱۴ استان جنوبی و شرقی ایران در کمتر از ۲۴ ساعت دچار سیل سنگینی شدند. این سیل جان ۱۰ نفر را گرفت و۵۰ نفر را زخمی کرد و خسارات فراوانی به اموال مردم وارد نمود که اثرات آن هنوز ادامه دارد. در آخرین روزهای سال ۲۰۲۱ یعنی کمتر از یک ماه قبل، بر اثر سیل بزرگی در برزیل و طغیان رودخانه‌ها، دو سد این کشور فرو ریخت. تاکنون ۲۵ نفر به خاطر سوانح مرتبط با بارش کم سابقه باران برزیل، جانشان را از دست داده اند و چهارصد هزار نفر نیز بی خانمان شده اند. یک هفته قبل از این نیز در فیلیپین سیل بزرگی اتفاق افتادکه به گفته مقامات هواشناسی در چند دهه گذشته بی سابقه بوده است. آمار قربانیان این سیل تاکنون به بیش از۴۰۰ نفر رسیده.
تمام این سیل های برق آسا فقط در یک ماه گذشته اتفاق افتاده. در سال میلادی گذشته چندین سیل سهمگین نیز در آلمان، فرانسه و سایر کشورهای اروپایی اتفاق افتاد که۲۴۰ نفر جان خود را از دست دادند و حدود ۴۳ میلیارد دلار خسارت وارد شد. در سودان جنوبی سیلی آمد که بیش از ۸۰۰ هزار نفر را آواره کرد. هند و سریلانکا و مالدیو دچار سیلی شدند که ۲۰۰ هزار نفر را مجبور به کوچ اجباری کرد. شهر نیویورک و ایالت نیوجرسی شاهد بارش‌های بی سابقه ای بود که بیش از ۱۰۰ نفر در اثر آن کشته شدند و خسارات اقتصادی آن ۶۵ میلیارد دلار برآورد شده. اخبار شهادت می دهند که در سال ۲۰۲۱ سیل های مرتبط با تغییرات اقلیمی، به میلیون‌ها انسان در سراسر جهان خسارت وارد کرده و هر روز خبرهای جدیدی از مناطقی که درگیر سیل‌های ناگهانی شده اند به گوش می رسد. سیل هایی که عده زیادی را بیخانمان کرده و کشته و زخمی و خسارات سنگین اقتصادی به جا گذاشته. حالا سوالی که پیش می آید این است که علت افزایش این سیل های ناگهانی چیست؟
سیل برق‌آسا معمولاً در زمان بارش‌های شدید رخ می‌دهد، زمانی که میزان بارش به اندازه‌ای می رسد که کانال‌های آبی و فاضلاب، فرصت هدایت آب جاری شده را پیدا نمی‌کند. زمانی که میزان بارش بیش از ۳۰ میلی متر در ساعت باشد، وقوع سیل برق آسا بسیار محتمل است. اصولاً شهرها بیشتر از سایر مناطق در معرض سیل قرار دارند چون سطوح آسفالت شده، سنگی و سیمانی شهر، به زمین اجازه جذب آب را نمی‌دهد. در بسیاری از شهرها، کانال های فاضلاب شهری و سیستم جمع آوری آب هایی سطحی بر اساس اطلاعات هواشناسی قدیمی طراحی شده. اما امروزه این زیرساخت‌ها در اثر گرمایش جهانی و افزایش میزان بارندگی، دیگر توانایی مقابله با گسترش جمعیت و شرایط جدید آب و هوایی را ندارند. اما گاهی در برخی شهرها، حتی با یک بارش اندک باران، آب‌گرفتگی و وقوع سیل اتفاق می افتد. کارشناسان دلیل این امر را عدم پایبندی آن شهر به اصول شهرسازی و اشغال مسیر سیلاب و حاشیه رودها با ساخت و سازهای غیر مجاز و نداشتن اگو می‌دانند.
البته تغییرات اقلیمی در سال های اخیر قطعاً نقش بزرگی در افزایش میزان سیل ها بازی می کند. وقتی جو کره زمین به دلیل گرمایش جهانی گرمتر می‌شود، رطوبت بیشتری را در خود ذخیره می کند. زمانی که ابرهای مرطوب به جریان های هوای سرد برخورد می نمایند، میل به باریدن پیدا می کنند و چون آب ذخیره شده در آنها بسیار زیادتر از حد معمول است، طوفان‌های سهمگین و بارش های سریع با حجم زیاد اتفاق می افتد. بارش هایی که بعضی از اوقات میزان آن به ۵۰ میلیمتر در ساعت می رسد و منجر به وقوع سیل‌های ناگهانی و برق‌آسا می شود.
دکتر فردریکو اوتو محقق کمیته بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC)، چندی پیش گزارش ارزیابی خود را از تغییرات اقلیمی منتشر کرد. او گفت: هر تغییرات آب و هوایی که اکنون در جهان اتفاق می‌افتد ناشی از موج گرمایی است که انسان‌ها باعث آن شده‌اند. در رابطه با طوفان‌ها و تندبادها و سیل ها، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که با اطمینان زیاد نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی بر این رویدادها تاثیر گذاشته اند. در این مطالعه آمده که در بروز طوفان‌های شدید استوایی، میانگین اوج سرعت باد و میزان بارش ها با افزایش گرمایش زمین مرتبط است. این گزارش نیاز به افزایش تلاش‌های جهانی برای مهار انتشار دی اکسید کربن و کاهش اثرات مربوط به تغییرات آب و هوایی را مورد تاکید قرار داده.
هیلی فاولر پروفسور برنامه انطباق‌پذیری اقلیمی می‌گوید، سیل برق‌آسا در گذشته کم بود، در صورتی که اکنون وقوع سیل‌های ناگهانی متداول شده است. این دانشمند پیش‌بینی می کند که سیل‌های برق‌آسا تا دهه ۲۰۵۰ تا چهار برابر افزایش پیدا خواهند کرد. او می گوید علاوه بر مهار افزایش گرمای جهانی، شهرداری ها می توانند با ساختن پیاده‌روهای نفوذپذیر و سیستم تخلیه آب های سطحی، به کاهش جاری شدن سیل کمک کنند. همچنین دقیقتر شدن پیش‌بینی‌های هواشناسی این امکان را فراهم می کند تا اقدامات پیشگیرانه برای هدایت و کنترل آب جاری شده در خیابان‌ها و معابر، به سرعت انجام شود.
یک دیدگاه بنویسید