جنگل آمازون، بزرگترین جنگل بارانی دنیا است که در منطقه شمال آمریکای جنوبی قرار دارد. مساحت جنگل آمازون ۵/۵ میلیون کیلومتر مربع است (سه نیم برابر کل کشور ایران) که بین ۹ کشور تقسیم شده، بیشترین مساحت آن در خاک برزیل و پرو جای دارد و کشورهای کلمبیا، ونزوئلا، بولیوی، گویان، سورینام و اکوادور نیز از این جنگل سهمی دارند. رودخانه آمازون نیز از وسط این جنگل می گذرد و ۱۱۰۰ شاخه دارد. بنا به تخمین صندوق جهانی طبیعت(WWF)، بیست و پنج درصد اکسیژن و بیست درصد آب شیرین دنیا در دل جنگل آمازون تولید میشود. از طرفی آمازون با میزان آب و کربنی که در خود دارد سبب کُند شدن گرمایش زمین میشود.
طبق یک سنت قدیمی همه ساله کشاورزان برزیلی با شروع فصل “کوییمادا” که مطابق ماه اوت است، با آتش زدن کاه وکلشت ها، زمین های زراعی را صاف و آماده کاشت فصل بعد می کنند. به همین دلیل همه ساله تعدادی آتش سوزی در جنگل آمازون اتفاق می افتد. در سال جاری مسیحی در فاصله ماه ژانویه (دیماه) تا اوت (مرداد ماه) بیش از ۷۲ هزار مورد آتش سوزی در جنگل آمازون شناسایی شده که در تاریخ معاصر آمازون، تعداد و سطح آتش سوزی های امسال بی سابقه است. با وزش باد، دود ناشی از این آتش سوزیها، در روزهای اخیر از فاصله ۲۷۰۰ کیلومتری، به سائو پائولو پایتخت برزیل رسیده و آسمان شهر را تیره کرده است. در سال جاری، بدلیل کاهش بارش باران و خشک بودن درخت ها، آمازون مستعد آتش سوزی بود و رسم قدیمی”کوییمادا” هم مزید بر علت گردید. ولی مرکز تحقیقات فضایی برزیل میگوید، دلیل این تعداد آتشسوزی، فقط مربوط به فصل خشک و عوامل طبیعی نیست و با روال معمول فصول خشک در سال های گذشته همخوانی ندارد. آقای آلبرتو ستزر یکی از پژوهشگرهای مرکز فضائی برزیل می گوید: “امسال وضعیت طبیعی آمازون و میزان بارش، نسبتاً عادی و فقط یک مقدار از میزان متوسط کمتر بوده.” او رئیس جمهور راستگرای برزیل، را مقصر این حجم از آتش سوزی می شناسد و معتقد است، سیاست های دولت بزرگترین نقش مخرب را در این آتش سوزی ها بازی کرده، زیرا در انتخابات سال گذشته و با روی کار آمدن رئیس جمهور جدید، دولت شرکتهای چوببری و کشاورزان را به بهرهبرداری بیش از حد از جنگلها تشویق کرده.
در اکتبر سال ۲۰۱۸ ژایر بولسونارو رئیس جمهور جدید برزیل، با اکثریت ۵۲/۲ درصد آراء، به پیروزی دست یافت. نظرات سیاسی بولسونارو ملیگرایانه و پوپولیستی است و به ترامپ برزیل معروف است. او که با وعده پیشرفت اقتصاد برزیل سرکار آمد، اعلام کرد که وجود بسیاری از مناطق حفاظت شده مانع از توسعه کشور است. او در مبارزات انتخاباتی اش وعده داد، جریمه آسیب زدن به جنگل را کاهش خواهد داد و نفوذ نهادهای محیط زیستی را تضعیف می نماید. او همچنین اشاره کرده که برزیل میتواند از پیمان اقلیمی پاریس کنار بکشد، چون این پیمان حاکمیت ملی کشورش بر جنگل های آمازون را تضعیف می نماید. بولسونارو معتقد است، هر برزیلی برای استخراج منابع طبیعی در مناطق جنگلی، حق دارد حفاری کنند و درخت ها را ببُرد. او معتقد است درهای آمازون باید بر روی منافع اقتصادی باز باشد و به همه اهالی کشور اجازه بهرهبرداری معدنی و کشاورزی در جنگل های آمازون داده شود. یکی از برنامه های اقتصادی بولسونارو، احداث بزرگراهی در طول جنگلهای آمازون است. بسیاری از ملاکان و صاحبان صنعت و کشاورزان بدون زمین، به خاطر همین عقاید به او رای دادند و باعث انتخابش شدند و او حالا دارد به قول های انتخاباتیش عمل می کند.
دفتر سازمان محیط زیستی” greenpeace” (صلح سبز) در ماه ژوئن داده هایی را منتشر کرد که نشان می دهد، روند جنگل زدایی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته تا ۸۸ درصد افزایش پیدا کرده. طی دهه گذشته، دولت های پیشین برزیل برای حفظ آمازون، موفق شده بودند تا با وضع قوانین بازدارنده و دادن امکانات تشویقی، جلوی جنگل زدایی را بگیرند، ولی ظاهراً چون در سال جاری کشاورزان از سوی رئیسجمهور دست راستی این کشور دلگرم بودند، دست به جنگل زدائی وسیع از طریق آتش سوزی زدند.
رئیس جمهور، مدیر موسسه صلح سبز را به دروغگویی در مورد ابعاد نابودی جنگل های آمازون و تلاش برای تضعیف دولت متهم کرد و با رد تازه ترین آمارها گفت: ( قبلاً همین ها به من لقب کاپیتان اره را داده بودند و حالا مرا مسئول آتشسوزیهای آمازون میدانند، در صورتی که اکنون فصل “آتش زدن” است). در واقع او تقصیرها را به گردن فصل “کوییمادا” و آتش زدن زمین ها بوسیله کشاورزان انداخت. مدیر موسسه صلح سبز در پاسخ به رد کردن داده های آماری، پافشاری کرد که داده هایش از دقت ۹۵ درصدی برخوردار است و چندین موسسه علمی از جمله آکادمی علوم برزیل از قابل اعتماد بودن این داده ها دفاع کرده اند. او افزود: “بسیاری از مردم فصل خشک را دلیل آتشسوزی جنگل میدانند ولی این درست نیست. فصل خشک شرایط مناسب برای گسترش آتشسوزی را بوجود میآورد ولی شروع آتشسوزی همیشه کار انسان است، چه عمدی و چه تصادفی.” همین پافشاری ها بالاخره موجب اخراج مدیر این موسسه شد.
آقای بولسونارو رئیس جمهور برزیل اعلام کرد،” او به سازمانهای محیط زیستی مردم نهاد مشکوک است و چون بودجه این سازمان ها را کاهش داده، فکر میکند به همین دلیل با آتش زدن عمدی جنگل ها میخواهند به او لطمه بزنند.” البته چند روز بعد او نظر خود را تغییر داد و پذیرفت که ممکن است بعضی از کشاورزان در این آتش سوزیها نقش داشته باشند و زیاده روی کرده باشند. فعالان محیط زیست به شدت به سیاست های محیط زیستی دولت آقای بولسونارو انتقاد دارند و می گویند روند تخریب آمازون بعد از ریاست جمهوری او شتاب گرفته و قطع بیرویه درختان و جنگلزدایی، مهم ترین عامل بروز این آتشسوزی بزرگ بوده است. فعالان محیط زیستی برزیل میگویند، پیام دولت به مردم این است که با خیال راحت جنگل ها را بسوزانید تا زمین برای کشاورزی و دام پروری ایجاد شود و بدانید عاملان و مسئولان “تخلفات زیستمحیطی” مجازات نمیشوند.
یک دیدگاه بنویسید