برزیل

جنگل آمازون، بزرگترین جنگل بارانی دنیا است. مساحت این جنگل‌ ۵/۵ میلیون کیلومتر مربع است (سه و نیم برابر کل کشور ایران). ۶۰ درصد جنگل آمازون در برزیل واقع شده و یکی از مهم ترین منابع اقتصادی این کشور محسوب می شود. دولت های پیشین برزیل موفق شده بودند برای حفظ آمازون، قوانین بازدارنده ای تصویب کنند و با دادن امکانات تشویقی، جلوی جنگل زدایی را بگیرند.

چهار سال قبل، در اکتبر سال ۲۰۱۸ آقای ژایر بولسونارو، با شعارهای ملی‌گرایانه و پوپولیستی و با وعده پیشرفت اقتصادی، توانست با پشتیبانی سرمایه داران و کشاورزان بدون زمین، ۵۲/۲ درصد آراء را بدست آورد و به عنوان رئیس جمهور برزیل انتخاب شود. بولسونارو در مبارزات انتخاباتی خود می گفت وجود بسیاری از مناطق حفاظت ‌شده در جنگل های آمازون مانع توسعه کشور است. او وعده می داد که جریمه آسیب زدن به جنگل را کاهش دهد و نفوذ نهادهای محیط زیستی را تضعیف نماید. او همچنین اعلام کرد که برزیل باید از پیمان اقلیمی پاریس بیرون بیاید، چون این پیمان حاکمیت ملی‌ کشور برزیل بر جنگل های آمازون را تضعیف می نماید.

جنگل آمازون علاوه بر برزیل و ۶ کشور حاشیه آن، برای کره زمین نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. این جنگل عظیم، مقدار زیادی دی اکسید کربن که مهم ترین عامل گرمایش زمین است را از جو جذب می کند و آن را در ریشه درختان، شاخه ها و خاک ذخیره می نماید. بنا به تخمین صندوق جهانی طبیعت (WWF)، بیست و پنج درصد اکسیژن و بیست درصد آب شیرین دنیا، هم اکنون در دل جنگل های آمازون تولید می‌شود. درختان آمازون تاکنون سبب کُند شدن گرمایش زمین بوده اند، ولی هرلحظه می تواند این روند معکوس شود. چون با افزایش آتش سوزی و جنگل زدایی در آمازون و سوختن حجم عظیم از درختان، آمازون می تواند به جای جذب کربن، میزان کربن جو را افزایش دهد.

بولسونارو در دوران حکومتش قوانینی وضع کرد که هر برزیلی برای استخراج منابع طبیعی در مناطق جنگلی، حق دارد حفاری کند و درخت ها را ببُرد. او می گفت درهای آمازون باید بر روی منافع اقتصادی باز باشد و همه اهالی کشور و شرکت های خارجی، اجازه بهره‌برداری معدنی و کشاورزی در جنگل های آمازون را داشته باشند. به همین دلیل او به (اره برقی) و (ترامپ برزیل) معروف شد.

در چهار سال گذشته، دولت برزیل در راستای برنامه های اقتصادی بولسونارو، شرکت‌های چوب‌بری و کشاورزان را به بهره‌برداری بیش از حد از جنگل‌ها تشویق کرد و برای سهولت این کار، دست به احداث بزرگراهی در دل جنگل‌های آمازون زد. در نتیجه دسترسی مردم به اعماق آمازون، بیش از ۷۲ هزار مورد آتش سوزی در جنگل ها شناسایی شد که از نظر تعداد و سطح آتش سوزی ها در تاریخ آمازون بی سابقه است. دولت تقصیر را گردن طبیعت انداخت و اعلام کرد، این آتش سوزی ها به دلیل کاهش بارندگی و خشکی درختان اتفاق افتاده.

آقای آلبرتو ستزر، یکی از پژوهشگرهای مرکز فضائی برزیل در این باره می گوید: امسال وضعیت طبیعی آمازون و میزان بارش، نسبتاً عادی و فقط کمی از میزان متوسط کمتر بود و خشکسالی نمی تواند عامل افزایش ۸۸ درصدی جنگل زدائی نسبت به سال قبل باشد. او دلیل این آتش سوزی ها را آتش زدن عمدی درختان توسط مردم، برای بدست آوردن زمین کشاورزی دانست و رئیس جمهور راست‌گرای برزیل را مقصر این حجم از آتش سوزی دانست. او معتقد است، سیاست های دولت، بزرگترین نقش مخرب را در این موضوع بازی کرده. چون پیام دولت به مردم این بوده که با خیال راحت جنگل ها را بسوزانند تا زمین برای کشاورزی و دام پروری ایجاد شود و مطمئن باشند که عاملان و مسئولان تخلفات زیست ‌محیطی، مجازات نمی‌شوند.

در چهار سال گذشته فعالان محیط زیست و روزنامه نگاران متعهد، به شدت به سیاست های محیط زیستی دولت آقای بولسونارو انتقاد داشتند و می گفتند، روند تخریب آمازون بعد از ریاست جمهوری او شتاب گرفته. مردم برزیل با دیدن نتایج سیاست های بولسونارو و با آگاهی هایی که از طریق فضای مجازی پیدا کردند، به این نتیجه رسیدند که منافع فوری ناشی از نابودی محیط زیست، می تواند آینده آنها و فرزندانشان را به خطر بیندازد. این در حالی است که سود اصلی نابودی آمازون به جیب عده ای خاص و شرکت های خارجی می رود.

اینگونه بود که حفظ محیط زیست در سیاست برزیل نقش پیدا کرد و در آخرین انتخابات، مردم برزیل لولا داسیلوا را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کردند. او در مبارزات انتخاباتی مسائل زیست محیطی و گرمایش جهانی را موضوع محوری قرار داد. آقای داسیلوا در سخنرانی پیروزی خود گفت: برزیل و کره زمین به آمازون زنده نیاز دارند. ما برای به صفر رساندن جنگل زدایی در آمازون مبارزه خواهیم کرد. برزیل آماده است تا نقش رهبری خود در مبارزه با بحران آب و هوایی را از سر بگیرد. ما بار دیگر ثابت خواهیم کرد که تولید ثروت بدون تخریب محیط زیست نیز امکان پذیر است. حالا پیروزی لولا داسیلوا، امید آمازون را برای مبارزه با بحران آب و هوا افزایش داده است.