دوازده سال پیش، زمانی که قطر موفق شد میزبانی جام جهانی فوتبال را بدست آورد، فیفا و قطر متقابلاً تعهد کردند که جام جهانی ۲۰۲۲ را به صورت سبز و با حداقل تولید کربن برگزار کنند. در آن زمان کشور قطر از زیرساخت های بسیار اندکی برای برگزاری جام جهانی برخوردار بود. در نتیجه مجبور بود دست به ساخت و سازهای جدیدی بزند و سطح وسیعی از محیط طبیعی را تغییر شکل دهد. بعلاوه پیش بینی می شد که رفت و آمد بیش از یک میلیون تماشگر فوتبال به قطر، باعث تولید مقدار زیادی کربن توسط دستگاه های خنک کننده، هواپیماها، کشتی ها، خوراک، زباله و سایر مسائل رفاهی مسافران خواهد شد.
این مسابقات که در حدود یک ماه طول کشید، از۲۰ نوامبر سال ۲۰۲۲ شروع شد و در ۱۸ دسامبر خاتمه یافت. قطر برای تدارک و زیرساخت این مسابقات حدود ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه کرد که دو برابر مجموع هزینه هایی است که در ۸ جام جهانی قبلی انجام شده. فقط ۱۸ میلیارد از این مبلغ خرج احداث مترو جدید التاسیس دوحه شد که ۷۶ کیلومتر طول و ۳۷ ایستگاه دارد. هفت ورزشگاه جدید، ۱۳۰ هزار اطاق هتل و یک فرودگاه کاملاً جدید، تنها گوشه ای از ساخت و ساز مربوط به جام جهانی است. اکنون پس از پایان مسابقات فوتبال، کشور کوچک و کم جمعیت قطر پر شده از استادیومها و هتلهای جدیدی که در دوران جام جهانی از یک میلیون توریست پذیرایی کرد و اکنون خالی مانده اند.
این حجم از ساخت و ساز و مسافرت هوایی و دریایی، بدون تولید کربن امکان پذیر نبود. هرچند کشور قطر سعی کرد تولید کربن را به حداقل برساند و برای این کار هزینه زیادی هم متحمل شد. اما در پایان کارنامه کنترل کربن جام جهانی، خیلی هم درخشان نبود و یکبار دیگر افزایش گرمای جهان و تغییرات آب و هوایی، فدای جاه طلبی های یک کشور ثروتمند شد. در ۱۲ سال گذشته، یک گروه سه گانه متشکل از فیفا، مسئولان برگزاری مسابقات و کمیته عالی میراث قطر، وظیفه محاسبه و کنترل گازهای گلخانه ای را برعهده داشتند. این گروه پس از پایان مسابقات، گزارش های خود را منتشر کردند. طبق آمار این کمیته، مجموع انتشار گازهای گلخانه ای برای ساخت و سازهای جام جهانی ۳/۶ میلیون تن اعلام شد. اما محققان گروه ناظر (Carbon Market Watch) و استارتآپ مدیریت کربن (Greenly) میگویند، این عدد دقیق نیست و مجموع انتشار گازهای گلخانه ای ساخت و ساز جام جهانی بالغ بر ۶ میلیون تن است.
اما فعالان محیط زیست نظر دیگری دارند و می گویند برای نتایج تولید کربن جام جهانی گرین واشینگ “Greenwashing” انجام شده، یعنی در جهت سبز نمایی نتایج، تمام عوامل تولید کربن در نظر گرفته نشده. چون علاوه بر کربن تولید شده در جریان آماده سازی، باید تمام گازهای گلخانه ای در زمان برگزاری جام جهانی نیز در نظر گرفته می شود. فعالان محیط زیست می گویند به خاطر برگزاری جام جهانی، میلیون ها مگاتن گاز گلخانه ای وارد جو زمین شده که قطعاً گرمایش زمین را تسریع خواهد کرد.
کشور قطر در یکی از مناطقی واقع شده که بیشترین آسیب را از تغییرات اقلیمی دیده و در آینده نیز یکی از پر خطرترین مناطق جهان در مقابله با گرمایش جهانی خواهد بود. هرچند متوسط افزایش گرمایش جهانی تاکنون ۱/۲ درجه سانتیگراد است، ولی این تغییر در سراسر جهان یکسان نیست و در منطقه خلیج فارس در حدود ۲/۵ درجه سانتیگراد برآورد می شود. انتظار می رود که این منطقه در ۵۰ سال آینده، با میانگین افزایش دمای۴ درجه سانتیگراد روبرو شوند که در نتیجه قطر با سالی ۶۲ روز گرمای بالای ۴۵ درجه سانتیگراد مواجه خواهد شد. این رقم در حال حاضر ۱۲ روز در سال است. یکی دیگر از عواقب گرمایش جهانی، ذوب شدن یخ های قطبی و بالا آمدن آب اقیانوس ها است. در این سناریو، بخش بزرگی از شبه جزیره قطر می تواند به زیر آب فرو رود.
<justify;”>مقامات قطری در دفاع از عملکرد خود در برگزاری جام جهانی می گویند، چون تجهیزات ساخته شده در قطر، زیربنایی هستند و می توان ده ها سال از آنها استفاده کرد، پس باید میزان تولید کربن به تعداد سال های بهره برداری تقیسم شود. این توجیه نیز به نظر فعالان محیط زیست مردود است، چون تاریخچه ساخت و سازهای جام جهانی نشان می دهد، بسیاری از استادیومها و تاسیسات باقیمانده از جام جهانی در روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی که کشورهای پرجمعیت و وسیعی هستند، در حالا حاضر و بعد از گذشت چندین سال بدون استفاده و متروکه باقی مانده است. دیده بان بازار کربن می گوید: بسیار بعید بود که قطر این استادیوم ها و هتل ها را بدون جام جهانی بسازد و همچنین بسیار بعید است که قطری ها بتوانند در ۶۰ سال آینده به طور موثر از آنها استفاده کنند.
یک دیدگاه بنویسید