تصمیم گیری

با تحولات سال های اخیر، مدیران مجبورند با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کنند. این روزها تغییرات سیاست های داخلی و خارجی، تزلزل ثبات اقتصاد و تغییر قیمت ها، پیشرفت فناوری و عوض شدن ذائقه مشتریان، مرتباً اتفاق می افتد. در نتیجه مدیران دائماً نگرانند که مبادا یک رویداد ناشناخته، کل شرایط آنها را در عرض چند هفته یا چند ماه متحول کند که مثال مشهور آن اتفاقی است که برای شرکت نوکیا پیش آمد. مدیران نوکیا به دلیل پا فشاری در مقابل تلفن های هوشمند لمسی، کاری کردند که شرکت نوکیا ظرف سه سال از رده اول بازار موبایل به خارج از بازار پرتاب شد. در چنین شرایط پرتلاطمی مدیران ضعیف با عدم قطعیت خود نمی توانند به تصمیم گیری های سریع و مناسب برسند. در نتیجه ممکن است مدتی طولانی بلاتکلیف بمانند، تا جایی که رقبا موقعیت برتر را به دست آورند. البته مدیران قوی، شجاع و قاطع از گرفتن تصمیم های سخت پروایی ندارند، زیرا هیچ چیزی گرانبهاتر از تصمیم گیری سریع و صحیح در شرایط دشوار نیست. این مقاله، هفت استراتژی که مدیران می‌توانند در هنگام تصمیم ‌گیری های سخت به کار گیرند را شرح می‌دهد.

۱- مقایسه شرایط: بهتر است وقتی با یک مشکل پیچیده روبرو می شوید، آن مشکل را با موقعیت های مشابه خودتان که قبلاً تجربه کرده اید و یا با تجربیات دیگران مقایسه کنید. فراموش نکنید قوانین اصلی اقتصاد و تولید، فرآیندهای مالی، اصول اخلاقی و رفتاری انسانی، معمولاً به سرعت تغییر نمی‌کند و پایدار هستند. تجربیات گذشته برای تصمیم گیری های خوب، بسیار مفیدند و شما را قادر می سازند تا یک موقعیت پیچیده را به سرعت تشخیص دهید و مجموعه ای از گزینه ها را شناسایی کنید. البته در نظر داشته باشید که هیچ دو موقعیتی یکسان نیستند. بسیاری از مدیران ممکن است این تفاوت اساسی در شرایط را نادیده بگیرند که منجر به تصمیم گیری غلط خواهد شد.

۲- تقلید و کپی برداری: یکی از راه‌های ساده‌سازی مشکلات پیچیده، یافتن کسی است که قبلاً آن را حل کرده است. هرگاه با عدم قطعیت و آشفتگی در تصمیم گیری مواجه بودید، به جای اینکه چرخ را دوباره اختراع کنید، می توانید از استراتژی ها و شیوه های مدیریتی بسیار موفق تقلید کنید. در مواقع پر تلاطم شاید بهتر باشد ابتدا با تقلید از سایر مدیران به یک احساس امنیت اولیه برسید، سپس با یک استراتژی مدیریتی جدید وارد صحنه شوید. یادگیری از دیگران می تواند وقت زیادی را صرفه جویی کند و تصمیم گیری را آسان نماید. البته باید بدانید تقلید کردن معایبی هم دارد، صرف کپی برداری از استراتژی مدیران موفق نمی تواند یک موقعیت قابل دفاع دائمی برای شما ایجاد کند.

۳- استفاده از روش های میانبر: در بسیاری از موقعیت های تصمیم گیری، مدیران می توانند با اتخاذ یک روش میانبر با پیچیدگی و ابهام کنار بیایند. این میانبرها حجم اطلاعاتی را که باید پردازش شود، کاهش می دهند و زمان تجزیه و تحلیل یک مشکل پیچیده را کوتاه می کنند. مثلاً  مدیر شرکتی که دچار کمبود نقدینگی شده می تواند برای مدتی، فقط با کسانی معامله کند که پرداخت شان نقدی است. این کار حتماً فروش را کاهش می دهد، ولی به واسطه کاهش فروش، هزینه های تولید نیز پائین می آید. سپس به دلیل هزینه کمتر و نقدینگی بیشتر، امکان دارد که بحران کمبود نقدینگی التیام پیدا کند. البته نباید فراموش کرد که همه میانبرها را به یک اندازه نمی توان برای همه موقعیت ها اعمال کرد، چون همیشه استثناهایی نیز وجود دارد.

۴- فرمول بندی مجدد: مشکلات پیچیده و بزرگ می توانند مدیران را تحت تأثیر قرار دهند و آنها را از نظر عاطفی با عدم اطمینان و استرس مواجه کنند. مدیران می توانند برای حل مشکلات پیچیده، آنها را به مشکلات کوچکتر تقسیم کنند. مواجه با مشکلات کوچکتر، مدیر را قادر می سازد تا تصمیمات سریعتر و بهتری بگیرد و با بدست آوردن «پیروزی‌های کوچک» روحیه مجموعه را بالا ببرد.

۵- مراجعه به کارشناسان در خارج از سیستم: وقتی یک مجموعه دچار شرایط سختی می شود، می توان نتیجه گرفت دیگر از کارشناسان داخل سیستم کار زیادی برای حل مشکل بر نمی آید و شاید خود آنها از عوامل بوجود آمدن این مشکل باشند. یکی از راه های مناسب در چنین شرایطی مراجعه به کارشناسان خارج از سیستم است. آنها می توانند با داشتن تجربیات روزآمد و فارغ از روابط پیچیده و کهنه درون سیستم شما، فقط توجه خود را معطوف به حل مشکل فعلی بکنند.

۶- بحث های سخت: در دوران سخت، مدیران می توانند با راه انداختن جلسات متعدد و برانگیختن بحث در بین همه اعضاء، مشکلات را مطرح و از همه درخواست چاره جویی کنند. یک بحث پر جنب و جوش می تواند نظر همه افراد را نسبت به شرایط موجود اصلاح و روشن کند و درک مشترکی از مشکلات را برایشان فراهم نماید. زمانی که تصویر واضح تری از شرایط در ذهن همه بوجود بیاید، مدیر این امکان را پیدا می کند تا ارتباطات آگاهانه تر و صحیح تری با زیر مجموعه برقرار کنند. بحث و گفتگوی سالم، مدیران را قادر می سازد تا حقایق را از مفروضات جدا کنند و شرایط را با دقت ارزیابی نمایند.

۷- آزمایش و نمونه گیری: یکی دیگر از تکنیک های تصمیم گیری در شرایط سخت روش آزمایش است. با این روش مدیران می توانند از قمار بزرگ در شرایط ناروشن اجتناب نمایند. به این شکل که تصمیم خود را در بخش کوچکی از سیستم آزمایش کنند. در پایان با توجه به نتایج بدست آمده ممکن است از آن تصمیم منصرف شوند یا آن را در بقیه سیستم تسری دهند و یا اگر پاسخ آزمایش مثبت باشد با جسارت بیشتری تصمیم جدید خود را به اجرا بگذارند.