هم اکنون جهان با سرعت به طرف گرم شدن، از ۲ تا ۴ درجه در حال حرکت است. اتفاقی که بقاء میلیون‌ها انسان و گونه‌ های جانوری و گیاهی را تهدید می‌کند. در سال های اخیر تعداد حوادث آب و هوایی به سرعت افزایش پیدا کرده. بعد از وقایع کوید-۱۹ و نیمه تعطیل شدن بیشتر فعالیت ها در سراسر دنیا، امید فراوانی نسبت به توقف خطر گرمایش زمین بوجود آمد. اما بعد از آغاز واکسیناسیون و عادی شدن نسبی ریتم زندگی، حالا شواهد واضحی وجود داردکه نشان می دهد بحران آب و هوا در حال گسترش است.

چون آب و هوای جهان مرز ندارد و خطر هم زمان کل جهان را تهدید می کند، در سال جاری لزوم یک گردهمایی بین المللی به منظورکاهش شدت گرمایش زمین احساس شد. به همین دلیل از اول نوامبر سال جاری اجلاسی به مدت دو هفته با مدیریت سازمان ملل متحد و حضور ۱۰۰ نفر از رهبران و ۹۷  گروه از نمایندگان کشورهای جهان، در گلاسکو انگلستان برگزار شد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در نطق افتتاحیه، هشدار داد که: “در حال حاضر بقای سیاره شکننده ما به تار مویی بسته است. شرایط بسیار بحرانی است و زمان آن رسیده که وارد مرحله اضطراری بشویم، در غیر این صورت شانس ما برای رسیدن به صفر مطلق کربن و کاهش گرمایش جهانی، تا حد صفر نزول خواهد کرد.”

در این اجلاس بر سر شیوه های مبارزه با گرمایش زمین و کنترل افزایش گرما، در حد ۱/۵ درجه سانتی گراد، دو هفته بحث و گفتگو شد. در پایان نیز قطعنامه ای شامل سه محور اصلی صادر شد.

محور اول این قطعنامه شامل بررسی و برنامه ریزی برای جلوگیری از افزایش تصاعدی گازهای گلخانه ای بود.کشورهای صنعتی قبول کردندکه تا سال ۲۰۵۰ تولید سوخت فسیلی را متوقف کنند و سالی یکبار گزارش دست آوردهای خود در راه کاهش گازهای گلخانه ای به سازمان ملل ارسال کنند. یکی دیگر از راه هایی که برای رسیدن به هدف کنترل گرمایش زمین بررسی شد، حذف تدریجی پرداخت سوبسید به سوخت های فسیلی بود. ایران و هند دو کشوری بودند که نسبت به حذف سوبسید سوخت های فسیلی راضی نبودند. البته در نهایت این بند در قطع نامه گنجانده شد.

محور دوم این قطعنامه کشورها را موظف می کند تا مصرف زغال سنگ خود را کاهش دهند. اجلاس بر سر همین بند، یک روز دیرتر از برنامه پیش بینی شده به کار خود خاتمه داد، چون مذاکره کنندگان بر سر مقررات مربوط به حذف تدریجی زغال سنگ اختلاف نظر داشتند.کارشناسان انرژی معتقد بودند که برای کنترل گرمایش جهانی در دمای ۱/۵ درجه سانتی گراد، حذف کامل زغال سنگ بسیار ضروری است. اما کشورهای اصلی مصرف کننده زغال سنگ از جمله چین، هند و آفریقای جنوبی با حذف کامل زغال سنگ، مخالف بودند. وزیر امور اقلیم هند، در این رابطه گفت: کشورهای درحال توسعه چگونه می توانند قول کنار گذاشتن زغال سنگ و نپرداختن سوبسید سوخت های فسیلی را بدهند، درحالی که باید به اهداف توسعه اقتصادی و ریشه کنی فقر بپردازند. بالاخره در پایان اجلاس، کشورها موافقت کردند به جای جمله “حذف کامل زغال سنگ” در قطعنامه جمله “کاهش تدریجی مصرف زغال سنگ” گنجانده شود.

محور سوم قطعنامه از کشورهای توسعه یافته که در انتشار گازهای گلخانه ای مسئولیت تاریخی دارند، خواست که منابع مالی و امکانات فناوری برای کمک به کشورهای در حال توسعه را فراهم کنند. در قرار داد پاریس در سال ۲۰۰۹، تصویب شد که از سال ۲۰۲۰، همه ساله حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار به کشورهای در حال توسعه و در معرض خطر کمک مالی و فنی بشود. اکنون از ضرب الاجل تعیین شده مدت ها گذشته است و این وعده میلیاردی به بهانه بروز کووید-۱۹ محقق نشده. در این اجلاس قرار شد کشورهای متعهد، حداکثر تا سال ۲۰۲۳ این میزان از کمک را پرداخت کنند. بعلاوه پرداخت های بعدی نیز باید طبق قراداد، تا سال ۲۰۲۵ ادامه پیدا کند.

در این اجلاس، بین ۹ کشور اصلی تولید کننده گازهای گلخانه ای که بیش از ۶۵ درصد آلاینده ها را تولید می کنند، انسجام لازم وجود نداشت. رهبران چین و روسیه به اجلاس نیامدند و تنها نماینده خود را فرستادند. سایر رهبران نیز مانند یک ارکستر ناهم آهنگ عمل کردند و در نهایت صدای خوشی از آنها شنیده نشد. بسیاری از طرفداران محیط زیست و کشورهای آسیب‌پذیر، از توافق صورت گرفته انتقاد کردند و آن را برای جلوگیری از وضعیت خطرناک تغییرات آب ‌و هوایی کافی ندانستند و آن را فرصتی از دست رفته برای تقویت اقدامات جهانی دانستند. این در حالی است که کشورهای امضاء کننده قطعنامه، معتقدند این توافق می تواند گام مهمی برای زنده نگه داشتن امید به توقف دمای کره زمین در حد ۱/۵ درجه سانتیگراد باشد. در هر صورت، همه کشورها موافقت کردند که سال آینده درکنفرانس دیگری در کشور مصر جمع شوند و برنامه‌های اجرا شده و دست آوردهای خود را در رابطه با کاهش گازهای آلاینده، مورد بررسی مجدد قرار دهند.