گوشت مصنوعی گوشت آزمایشگاهی

دانشمندان، پرورش دام و طیور را عامل بزرگی در ایجاد مشکلات زیست محیطی می دانند. تولید گوشت در جهان از اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی تاکنون ۵ برابر افزایش یافته و از ۷۰ میلیون تن، به ۳۵۰ میلیون تن رسیده. هم اکنون مصرف سرانه انواع گوشت، به طور متوسط ​​۴۵ کیلو برای هر نفر است. البته در بعضی از کشورها مانند استرالیا، آمریکا و نیوزیلند که مردم شان گوشت بیشتری مصرف می کنند، این میزان به ۱۲۰ کیلو می رسد. انتظار می رود با افزایش جمعیت و رفاه مردم جهان، این میزان تا سال ۲۰۵۰ به ۸۰ کیلو در سال برسد. در نتیجه تعداد دام و طیور نیز باید تا دو برابر افزایش پیدا کند. تولید این مقدار گوشت نیازمند دو برابر شدن مقدار آب و زمین و علوفه است که باعث تشدید گرم شدن کره زمین، آلودگی محیط زیست و جنگل زدایی خواهد شد.

طبق آمار سازمان جهانی غذا، حدود ۱۸درصد از گازهای گلخانه‌ای که موجب گرمایش جهانی است، در اثر فعل و انفعال های تولید گوشت بوجود می آید. شاید باورکردنی نباشد که بخش اصلی آن گاز متان است که در اثر هضم غذا در معده گاوها و فضولات آنها تولید می‌شود. نگاه داری و تامین خوراک دام و طیور نیز آسیب‌های زیادی به محیط‌زیست وارد می کند. از طرفی دامپروری ها و مرغداری ها یکی از صنایع آلوده کننده محیط‌زیست محسوب می شوند. حال تصور کنید گوشتی وجود داشته باشد که برای تهیه‌اش حیوانی کشته نشود و نیازی به مرتع و دامداری و علوفه نباشد.

گوشت مصنوعی محصولی است که می‌تواند رویای تهیه گوشت بدون کشتار حیوانات و آلودگی های محیط زیستی را محقق کند. برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ یک کمپانی هلندی توانست گوشت مصنوعی را در آزمایشگاه به عمل آورد و از آن همبرگر درست کند. البته محصول نهایی چربی کمی داشت و مزه اش هم خیلی شبیه گوشت گاو نبود، هزینه تولید آن هم سرسام آور بود. تولید یک‌ همبرگر مصنوعی در آن سال، حدود ۳۰۰ هزار دلار هزینه برداشت. اما این نتایج نا امید کننده تلاش دانشمندان ‌برای تولید گوشت مصنوعی را متوقف نکرد. ۵ سال بعد، یعنی در سال ۲۰۱۸ تولید ۱۲۰ گرم گوشت آزمایشگاهی حدود ۶۰۰ دلار هزینه داشت و مزه و چربی آن هم خیلی بهتر شده بود. حالا پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۲، این محصول به تولید مطلوب برسد و هزینه اش نیز به ‌مرورکاهش پیدا کند. احتمالاً در سال ۲۰۴۰ می توان منتظر تولید انبوه گوشت مصنوعی باشیم. البته حالا دانشمندان می دانند که هرچند تولید گوشت مصنوعی به زمین و آب خیلی کمتری نیاز دارد و جو را نیز آلوده نمی کند، اما انرژی زیادی مصرف می کند. اگر قرار باشد انرژی لازم از طریق سوخت های فسیلی تامین شود، میزان تولید گازهای گلخانه ای از حالا هم بیشتر خواهد بود. پس از ابتدا باید مبنا را بر مصرف انرژی پاک گذاشت.

شیوه تولید گوشت آزمایشگاهی یا گوشت مصنوعی، به این شکل است که تعدادی از سلول‌های زنده گاو که وظیفه تولید عضله را بر عهده دارند، از بدن حیوان برداشت می شود و به کمک روش‌های آزمایشگاهی تحریک و تکثیر می‌گردد. دانشمندان اکنون در حال تلاش‌ هستند تا با استفاده از ترکیبات خاصی از اسیدهای چرب و سایر امکانات بافت‌شناسی، موادی را وارد این محصول کنند که مزه گوشت مصنوعی هرچه بیشتر به گوشت طبیعی نزدیک شود. به احتمال زیاد، در شروع کار گوشت کشت شده به صورت گوشت چرخ کرده، سوسیس یا ناگت به بازار ارائه خواهد شد. در حال حاضر دامداری ها برای رشد بیشتر و سلامت حیوانات، انواع هورمون ها و آنتی بیوتیک را به بدن آنها وارد می کنند. گوشت آزمایشگاهی به هورمون و دارو احتیاج ندارد و از این نظر سالم تر است. در این روش، نیازی به دست‌کاری ژنتیکی مواد هم نیست. این مسئله می‌تواند خطرات ژنتیکی استفاده از گوشت‌ را کاهش دهد.

شاید به نظر کمی دور از ذهن باشد که روزی یک استیک آبدار را با گوشت مصنوعی بپزیم و شروع به خوردن آن کنیم. چون علاوه بر موانع علمی، مشکلات فرهنگی زیادی هم در سر راه است. گوشت مصنوعی هم مانند هر پدیده نوظهور، حتماً مقاومت هایی را ایجاد خواهد کرد. فرهنگ‌ها و اعتقادات مختلف، مصرف این گوشت را به‌راحتی نخواهند پذیرفت. احتمالاً در ابتدا مصرف کنندگان نسبت به این نوع از گوشت بی‌اعتماد خواهند بود و رغبتی به خوردن آن نخواهند داشت و مناقشات زیادی در میان ادیان و فرهنگ‌های مختلف ایجاد خواهد شد، همان گونه که در آغاز کار کلون حیوانات و پروش نوزاد در رحم اجاره ای، جوامع مختلف عکس العمل هایی از خود نشان دادند.

بزرگترین سوال در مورد گوشت کشت شده این است که آیا مردم آن را خواهند پذیرفت یا نه؟ در تحقیقی که بر روی ۶۷۳ مصرف کننده آمریکایی انجام شد، ۶۵ درصد اظهار داشتند، حاضر هستند آن را امتحان کنند و ۲۷ درصد به شدت مخالف بودند، بقیه هم نمی توانستند تصمیم خود را بگیرند. از طرفی گسترش این فناوری تهدیدی برای جوامع سنتی و روستایی خواهد بود و اگر راه بیفتد، حتماً باعث ورشکستگی میلیون ها دامدار و پرورش دهنده حیوانات و مشاغلی که با گوشت سروکار دارند خواهد شد. ولی به احتمال زیاد شرایط کم کم مردم را به پذیرفتن این پدیده جدید مجبور خواهد کرد، همچنان که در مورد سایر پدیده های نو این اتفاق افتاده.