در روزهای اخیر، قیمت نفت یک ریزش ۳۰ درصدی کرد و قیمت آن به حدود ۳۲ دلار رسید. همین نفت در اوایل سال ۲۰۰۸، به قیمت باور نکردنی ۱۶۵ دلار در هر بشکه فروخته می شد. در سال های اخیر قیمت ها شروع به کاهش کرد، تا اینکه در اوایل سال ۲۰۱۶ به رقم ۳۶/۵ دلار رسید. نکته عجیب اینکه قیمت نفت هم اکنون حتی بدون در نظر گرفتن تورم، از قیمت سال ۲۰۰۰ ارزان تر است. در این ۲۰ سال ۱/۵ میلیارد نفر به جمعیت جهان افزوده شده، تولید ناخالص کشورهای هند و چین که نیمی از جمعیت جهان را در بر دارند، حدود ۸ برابر افزایش یافته و درآمد سرانه مردم چین از ۱۰۰۰ دلار در سال۲۰۰۰ به۹۷۰۰ دلار درسال ۲۰۱۹ رسیده. پس می توان نتیجه گرفت که نیاز جهان به انرژی، روز به روز در حال افزایش است.
پس چرا قیمت نفت تا این حد کاهش پیدا کرده؟ دلیل این کاهش قانون عرضه و تقاضا است. ظرف ۲۰ سال گذشته عرضه نفت افزایش داشت و از ۶۵ میلیون به ۸۲ میلیون بشکه در روز رسید. از طرفی در همین مدت، تولید انرژی های سبز افزایش داشت، در نتیجه تقاضا برای سوخت های فسیلی و قیمت نفت کاهش پیدا کرد. با کاهش قیمت، به نظر می رسید، جلو رشد و گسترش انرژی های تجدید پذیر گرفته خواهد شد و دسترسی به نفت ارزان، باعث کند شدن حرکت جهانی به سوی انرژی های پاک خواهد گردید. ولی وقتی دانشمندان و کارشناسان تائید کردند که تغییرات آب و هوایی، در اثر گرمایش جهانی است و گرمایش نیز زیر سر گازهای گلخانه ای، ناشی از مصرف سوخت های فسیلی است، دولت های بزرگ مجبور شدند در کنفرانس ریو و پاریس، تن به کاهش سوخت های فسیلی و گسترش سوخت های تجدید پذیر بدهند.
مهم ترین منابع انرژی تجدید پذیر، عبارتند از انرژی باد، انرژی خورشیدی، انرژی زمین گرمایی و انرژی آب. در۲۰ سال گذشته، از هزینه تولید این نوع انرژی ها مرتباً کاسته شده. در سال ۲۰۰۹ هر مگاوات ساعت، برق تولید شده از انرژی خورشیدی،۲۸۰ دلار قیمت داشت. این مبلغ در سال ۲۰۱۹ به۵۰ دلار رسید. اکنون تولید هر مگاوات ساعت برق از گاز طبیعی۶۰ دلار و از زغال سنگ ۱۰۲ دلار و از انرژی هسته ای ۱۴۸ دلار هزینه در بر دارد. در این میان انرژی خورشیدی، علاوه بر اینکه گاز گلخانه ای تولید نمی کند، از همه ارزان تر است. به همین دلیل، احتمالاً تا اواسط قرن حاضر، سوخت های فسیلی جایگاه خود را در تولید برق، به کلی از دست خواهند داد. فقط در یکسال گذشته، سهم انرژی های پاک به خصوص انرژی خورشیدی در تولید برق، از ۱۸ درصد به ۴۰ درصد افزایش یافته. در واقع وابستگی دنیا به سوخت های فسیلی برای تولید برق، تاکنون حدود ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
معمولاً ۲۰ درصد از کل انرژی جهان صرف تولید برق و ۸۰ درصد برای تولید گرما و حمل و نقل مصرف می شود. پس می توان توقع داشت که در سال های آینده سوخت فسیلی همچنان از اهمیت برخوردار باشد. حال آنکه اگر گسترش استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی، با سرعت فعلی ادامه پیدا کند، ممکن است در بیست سال آینده، تولید اتومبیل های بنزین و گازوئیلی و گازی در اکثر کشورهای جهان، به کلی متوقف شود. آلمان تعهد کرده تا سال۲۰۳۰ مصرف سوخت های فسیلی خود را در صنعت حمل و نقل، به صفر برساند.
برای کشورهایی که بر سودهای صادرات نفت متکی هستند، چالش تازه ای در راه است. شرکت تحقیقات انرژی “اورورا” (Aurora Energy Research) پیش بینی می کند، اگر توسعه فناوری اتومبیل های برقی و نیروگاه های خورشیدی با همین روند ادامه پیدا کند، مصرف سوخت های فسیلی تا سال۲۰۴۰، حدود ۲۱ تریلیون دلار کاهش پیدا خواهد کرد. موضوع خیلی جدی است، آمریکا که در سال های گذشته نفت خود را استخراج نمی کرد و برای مصارف داخلی نیز نفت وارد می نمود، به دلیل نگرانی از بی ارزش شدن ذخایر خود، ناگهان شروع به استخراج وسیع نفت، زغال سنگ و نفت شیل نمود، چندانکه در سال گذشته با استخراج روزانه ۹ میلیون بشکه نفت، جلوتر از عربستان ایستاد و بزرگترین تولید کننده و صادرکننده نفت دنیا شد.
امروزه دیگر روی آوردن به منابع انرژی سبز، صرفاً یک تصمیم زیست محیطی نیست، بلکه با فراوانی و ارزانی و تجدیدپذیری انرژی های پاک، این کار تبدیل به یک اقدام اقتصادی هوشمندانه شده است. کارشناسان معتقدند دیگر هرگز قیمت نفت مانند گذشته اوج نخواهد گرفت و بزودی این کالا اهمیت استراتژیک خود را از دست خواهد داد. ظاهراً سوخت فسیلی مانند دایناسورها در سراشیبی انقراض قرار گرفته است.
یک دیدگاه بنویسید