لیه اشلایفر(Leah Schleifer)، که کارشناس ارشد در علوم و سیاست های زیست محیطی است، مدرک تحصیلی خود را از دانشگاه مریلند دریافت کرده. تخصص او برقراری ارتباطات، پیرامون پروژه ها و طرح های مختلف آب است. وی مدتی در وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت انرژی ایالات متحده در زمینه محیط زیست شاغل بوده. اشلایفر اخیراً گزارشی از گردهمائی سالیانه کارشناسان آب در استکهلم تهیه کرده. توجه شما را به این گزارش جلب می کنیم.
اکنون دیگر فقط یک کارشناس آب نیست که با دیدن خشکسالی های متوالی در سومالی، گرم شدن بی رویه هوا در اروپا، سهمیه بندی شدن آب در کیپ تان، جاری شدن سیلاب در جاکارتا و توفان های سهمگین در هوستون تگزاس، متوجه شود که یک بحران جهانی در حال رشد است. به همین دلیل همه ساله کارشناسان آب جهان به بهانه «هفته جهانی آب» در استکهلم سوئد جمع می‌شوند تا درخصوص مهم‌ترین موضوعات آبی جهان تبادل نظر و تصمیم‌گیری کنند. در نشست امسال کارشناسان پیش بینی کردند که بحران جهانی به سرعت در حال گسترش است و ۷ نشانه قریب‌الوقوع بودن بحران آب جهان را اعلام کردند
- تغییرات آب‌وهوایی
مناطق خشک را خشک‌تر و الگوی بارندگی را متغیر و شدید کرده است. با افزایش تدریجی دمای زمین به دلیل تغییرات آب و هوایی، مناطق گرم جهان سوزان‌تر خواهند شد. ابرها نیز به همین دلیل از مناطق استوایی به سمت قطب‌ها در حرکت هستند. این امر موجب کاهش میزان بارش در مناطقی مانند جنوب صحرای آفریقا، خاورمیانه و آمریکای مرکزی خواهد شد. در عین حال در برخی مناطق موجب تشدید بارندگی‌ها می‌شود و زندگی افرادی که در کنار رودخانه‌ها زندگی می کنند را با تهدید مواجه می‌سازد. در این میان کشورهای کمتر توسعه‌یافته و در حال توسعه، کشورهایی هستند که بیش از پیش در معرض خطرات تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی قرار دارند.
- جمعیت بیشتر + پول بیشتر= تقاضای بیشتر برای آب
این یک معادله ساده است، با افزایش جمعیت و رشد درآمد، تقاضای آب هم افزایش پیدا می کند. جمعیت جهان، در حال حاضر در حدود ۵/۷ میلیارد نفر است که تا ۳۰ سال دیگر ۳/۲ میلیارد نفر به این جمعیت اضافه خواهد شد. آب مورد نیاز چنین جمعیتی را چگونه می‌توان تأمین کرد؟ در کنار افزایش جمعیت، افزایش درآمد ثروتمندان و افراد مرفه، تقاضای کالاهایی مانند گوشت و انرژی که برای تولید آنها نیاز به آب فراوان است را افزایش می دهد، در نتیجه چالش‌های آب تشدید خواهد شد.
۳- آبهای زیرزمینی رو به اتمام است
حدود ۳۰ درصد از منابع آب شیرین جهان در سفره‌های زیرزمینی قرار دارد. استخراج این منابع آبی به منظور تامین آب شرب، آب کشاورزی و آب مورد نیاز تولیدات صنعتی، روز به روز تشدید می شود. استفاده از آبهای زیرزمینی، در هیچ کجای دنیا آشکارتر از هند نیست، چون نسبت به سایر کشورها، آبهای زیرزمینی بیشتری دارد. در حال حاضر بیش از ۵۴ درصد از سفره‌های زیرزمینی هند رو به اتمام است. چون نرخ برداشت آبهای زیرزمینی بسیار بالاتر از نرخ جایگزینی آن است. ادامه این روند در ۲۰ سال آینده، سفره آبهای زیرزمینی این کشور را در شرایطی بحرانی قرار خواهد داد. چشم غیر مسلح نمی تواند کاهش ذخایر آبهای زیرزمینی در آبخوان ها را ببیند. منابع آب جهانی مستعد ابتلا به این تهدیدهای پنهان و رو به رشد هستند.
۴- زیرساخت‌های آبی ناکارآمد
داشتن آب کافی، تنها شروع ماجرا است. برای بهره‌برداری از منابع آب ابتدا باید به مراکز تصفیه منتقل و پس از تصفیه به دست مردم برسد. زیرساخت‌های حوزه آبی در سراسر جهان، در شرایط نامناسبی قرار دارد. در آمریکا، روزانه ۲۵ میلیارد لیتر آب تصفیه شده، از طریق نشت لوله‌ها هدر می‌رود. از طرفی، تعمیر و بهینه‌سازی این زیرساخت‌های فرسوده بسیار هزینه بر است، کمبود بودجه برای بازسازی زیر ساخت ها، ظاهراً عاملی است که تا روز بروز فاجعه، نادیده گرفته خواهد شد.
۵- زیرساخت‌های طبیعی نادیده گرفته می شود
سالم ترین و بهترین اکوسیستم برای تأمین آب فراوان و پاک “زیرساخت های طبیعی” است. زیر ساخت های طبیعی آلاینده ها را فیلتر کرده، جلو سیلاب ها و توفان‌ها را می گیرد و در تنظیم عرضه آب نقشی مثبتی دارد. گیاهان و درختان یکی از ارکان زیر ساخت های طبیعی برای تجدید منابع آب زیرزمینی هستند. بدون وجود گیاهان، آبهای ناشی از بارندگی به‌جای نفوذ در دل خاک، در زمین‌های خشک به هدر می روند. روند شهرسازی، نابودی جنگل‌ها و از بین رفتن پوشش گیاهی، شرایط زیرساخت‌های طبیعی را وخیم‌تر و منافع ناشی از آن را کم رنگ تر می کند. در ۱۴ سال گذشته، حوزه های آبخیزداری تا ۲۲ درصد از جنگل های خود را از دست داده اند.
۶- اتلاف زیاد آب
اگرچه آب یک منبع تجدیدپذیر است، اما در اغلب موارد بیهوده و بی استفاده هدر می رود. مصرف بی رویه آب شرب و استفاده ناکارآمد از منابع، نظیر آبیاری غرقابی و راندمان پائین مصرف آب برای خنک کردن نیروگاه‌ها، باعث اتلاف منابع آب می شود. از طرفی روند آلوده ساختن منابع آبی، به شدت تشدید شده است. حدود ۸۰ درصد از آبهای استفاده شده جهان بدون بازیافت و تصفیه به طبیعت باز می‌گردد. در بسیاری از کشورها بهره‌برداری از آبهای آشامیدنی خام، بسیار ارزان‌تر از تصفیه و استفاده مجدد از آب است، عاملی که موجب تشدید اتلاف منابع آبی شده است.
۷- قیمت ارزان آب
قیمت واقعی آب باید از طریق محاسبه هزینه خدمات این حوزه، نظیر استحصال، انتقال، تصفیه و توزیع بدست آید. متاسفانه در بیشتر نقاط جهان، قیمت آب به شدت ارزان و غیر واقعی است. این شرایط باعث شده امر توزیع منابع آبی ناکارآمد و سطح سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تکنولوژی‌های جدید این حوزه پایین باشد. در حال حاضر تکنولوژی های صرفه جویی در مصرف آب، بسیار پرهزینه‌تر از قیمت آب است و دولت ها و بخش خصوصی انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارند. مصرف‌کنندگان آب زمانی تشویق به استفاده بهینه خواهند شد که قیمت آب نزدیک به هزینه واقعی خدمات این حوزه بشود.
خیلی دیر نشده
در میان این هفت گناه کبیره، اخبار خوبی هم وجود دارد. در اثر چالش های آب، دولت ها، بخش خصوصی، دانشگاه ها و شهروندان در سراسر جهان، در حال بیدار شدن هستند و مرتباً راه کارهای متنوع تری ارائه می شود. طرح هائی مانند استفاده از فاضلاب و بازیافت آب، روش های بازگرداندن آب های سطحی به سفره های آب زیرزمینی، استفاده از شیوه ها و وسایل کاهنده مصرف و بالا بردن راندمان آب کشاورزی. با این همه اگر اراده سیاسی و همکاری عمومی وجود نداشته باشد، حتی بهترین راه حل ها نیز نمی تواند منابع حیاتی آب پایدار و مطمئن را برای آینده همه مردم فراهم کند.
یک دیدگاه بنویسید