در منطقه سیلمار”Sylmar” کالیفرنیا، آبگیر بزرگی به وسعت۴۰۰ کیلومتربع و با امکان ذخیره سازی سه میلیون متر مکعب آب وجود دارد. همه ساله حجم بزرگی از آب این آبگیر، در زیر گرمای خورشید کالیفرنیا تبخیر و از دسترس خارج می شد. در تاریخ ۱۵ آگست سال ۲۰۱۵، برای جلوگیری از تبخیر آب و آلوده نشدن آن به گرد و خاک، ۹۶ میلیون توپ پلاستیکی سیاه رنگ که هر کدام به اندازه یک سیب هستند، در سطح این آبگیر رها شد. هزینه تولید هرکدام از این توپ ها ۳۳ سنت و هزینه کل پروژه بالغ بر۳۶ میلیون دلار برآورد گردید. ایده کار بسیار ساده است، با ایجاد سایه، تابش خورشید را از آب دور نگه می دارند تا آب کمتری تبخیر شود. خاصیت توپ ها این است که بهطور کامل سطح آب را نمیپوشانند و فضای خالی بین توپها شرایط رسیدن اکسیژن و نور مورد نیاز به موجوداتی که در آب زندگی میکنند را فراهم می کند. این طرح حتی در حوضچههای پرورش ماهی نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد، چون در تابستان مانع تبخیر و در زمستان از یخزدگی سطح آب جلوگیری و روند پرورش ماهی را بهتر می کند. این توپ ها با پلی اتیلن سیاه ساخته می شوند. رنگ سیاه این توپ ها آغشته به مواد دافع اشعه ماوراء بنفش است که موجب جلوگیری از تبخیر آب می شود. برای اینکه توپ ها سنگین بشوند و باد آنها را پراکنده نکند، هرکدام تا نیمه از آب پر می شوند. طول عمر هر توپ، بسته به کیفیت مواد آن بین۱۰ الی ۲۵ سال برآورد می شود. تنها مشکلی که این نوع پلاستیکها دارند، طول عمر بازگشت شان به اکوسیستم است که ۴۰۰ سال طول میکشد. ولی این توپ ها چون در یک محیط محدود قرار دارند بعد از پایان عمرشان میتوان آنها را جمعآوری و بازیافت کرد و در چرخه تولید توپ های جدید، قرار داد. این توپ ها نیاز به مراقبت و نگهداری فراوانی ندارند، آسیبی به کیفیت آب آشامیدنی نمی زنند و رشد جلبک های مضر را بسیار کند می کنند و هزینه مصرف کلر برای جلبک زدائی را پائین می آورند. سطح لغزنده توپ ها از نشستن پرندگان بر روی مخازن آب جلوگیری می کند، در نیجه آب از آلودگی فضولات پرندگان مصون می ماند. عملکرد این روش بسیار موثراست و می تواند از تبخیر۸۵ تا ۹۰ درصد آب جلوگیری کند. برآورد می شود با استفاده از این شیوه در طول یک سال، جلو تبخیر یک میلیون متر مکعب آب در آبگیر سیلمارگرفته شده است.
این کار یک ایده جدید محسوب نمی شود. در گذشته از توپ های پلاستیکی برای پوشش سطح مایعات شیمیائی و کنترل بخار خطرناک مایعات شیمیائی استفاده می شد. از سال ها قبل یکی دیگر از موارد استفاده از توپ های پلاستیکی، ریختن آنها بر روی برکه و آبگیرهای نزدیک فرودگاه ها بود، تا پرندگان نتوانند در آنجا سکونت و تجمع کنند و برای هواپیما خطرآفرین شوند.
استفاده از این شیوه منتقدانی نیز دارد که معتقدند توپ های سایه، در دراز مدت مقرون به صرفه نیستند. ناتان کروکولا، متخصص زیست شناسی و عملیات آزمایشگاه تشخیصی ویسکانسین، هشدار داده: “من اعتقاد ندارم که در دراز مدت این یک راهبرد خوب برای حفاظت از آب باشد. این سیستم چون محل مناسبی را برای رشد باکتری ها فراهم می کند، در نتیجه آب نیاز به سطوح بالاتر از تصفیه خواهد داشت که در بلند مدت هزینه زیادی نیاز دارد. از طرفی ساخت پلی اتیلن با چگالی بالا با استفاده از نفت، گاز طبیعی و برق ممکن می شود که تولید هر یک از این منابع نیاز به حجم بزرگی از آب دارد. مقداری آب هم باید به داخل هر توپ تزریق شود که حجم بزرگی است. یک تیم تحقیق برآورد کردند که تولید ۹۶ میلیون “توپ سایه” به حدود ۳۰۰ میلیون گالون آب نیاز دارد، یعنی کل دست آورد سال اول برکه سیلمار، مصرف تولید خود توپ ها خواهد شد و از سال دوم است که صرفه جوئی آب اتفاق خواهد افتاد. علاوه بر این باید دیگر اثرات زیست محیطی تولید توپها، مثل تولید گازهای گلخانهای در فرآیند تولید را هم مد نظر قرار داد. ناتان کروکولا تاکید میکنند: هرگاه بخواهیم از فناوری جدیدی برای حل مشکلات زیست محیطی استفاده کنیم، باید نتایج توسعه پایدار و آثار منفی احتمالی هر پروژه از نظر مسائل محیط زیستی و اقتصادی-اجتماعی، به دقت ارزیابی شوند.
حقیقت این است که تکنیک “سایه توپ” هنوز مورد آزمایش دقیق قرار نگرفته و اثرات طولانی مدت آن ناشناخته است. در هر صورت مقامات کالیفرنیا تصمیم گرفتند با صرف۳۶ میلیون دلار این روش را آزمایش کنند، تا اگر در مجموع موثر باشد، آن را در سطح تمام سدها و آبگیرهای ایالت گسترش دهند.
یک دیدگاه بنویسید